Hầu hết chúng ta đều biết muốn xương chắc khỏe cần bổ sung canxi và vitamin D. Nhưng! Bạn có biết rằng vitamin A cũng là một thành phần quan trọng trong sự phát triển của xương? Và hẳn là bạn đã từng nghe rất nhiều trên truyền thông về việc bổ sung vitamin A cho trẻ để phòng ngừa quáng gà và khô mắt.
Vậy bạn đã từng nghe về các công dụng tuyệt vời khác của vitamin A chưa?
- Hay việc bổ sung quá nhiều vitamin A sẽ gây ra các hậu quả gì?
- Vitamin A hoạt động như thế nào và làm thế nào để bạn chắc chắn rằng bạn đã cung cấp đầy đủ vitamin A trong chế độ ăn uống của mình?
Dưới đây là những điều bạn cần biết về vi chất thiết yếu này và cách nó tác động đến sức khỏe của bạn và những thực phẩm giàu vitamin A bạn nên sử dụng.
Mục lục
Vitamin A là gì?
Vitamin A là một vitamin tan trong chất béo, hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh trong cơ thể. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tầm nhìn, chức năng thần kinh, làn da khỏe mạnh và nhiều hơn nữa. Giống như tất cả các chất chống oxy hóa, nó cũng liên quan đến việc chống viêm thông qua việc chống lại các gốc tự do.
Vitamin A được tìm thấy ở hai dạng chính:
- Vitamin A hoạt tính (còn gọi là retinol): Có nhiều trong các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật và là một loại tiền vitamin A có thể được cơ thể sử dụng trực tiếp
- Beta-carotene (carotenoids provitamin): Có nhiều trong thực vật và cần được chuyển đổi thành dạng Vitamin A hoạt tính (Retinol) thì cơ thể mới hấp thụ được
Tác dụng của Vitamin A với sức khỏe con người
1. Bảo vệ mắt
Một trong những lợi ích nổi tiếng nhất của vitamin A là khả năng tăng thị lực và giữ cho đôi mắt của bạn khỏe mạnh. Có được tác dụng này là bởi vì Vitamin A là một thành phần quan trọng của rhodopsin (Giúp gửi tín hiệu hình ảnh lên não). Beta-carotene đóng một vai trò trong việc ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù liên quan đến tuổi tác.
Trên thực tế, một nghiên cứu được công bố trên tờ Archives of Ophthalmology cho thấy những người có nguy cơ cao mắc bệnh thoái hóa điểm vàng nếu được bổ sung vitamin A, vitamin C, vitamin E, kẽm và đồng sẽ làm giảm 25% nguy cơ bị bệnh trong khoảng thời gian sáu năm. (Xem nghiên cứu tại đây)
2. Hỗ trợ miễn dịch
Vitamin A đóng một vai trò không thể thiếu trong sức khỏe miễn dịch và nó đặc biệt có lợi trong việc phòng ngừa bệnh tật và nhiễm trùng. Một nghiên cứu cho thấy, sự thiếu hụt trong vitamin quan trọng này có thể làm suy yếu khả năng miễn dịch và thậm chí làm thay đổi chức năng của các tế bào miễn dịch (Xem nghiên cứu đó tại đây)
Người ta tin rằng thiếu hụt vitamin A ngăn chặn sự tái sinh niêm mạc (đóng vai trò như một hàng rào ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn). Điều thú vị là một nghiên cứu năm 2014 ở Colombia thực sự ước tính rằng 100.000 trẻ em bổ sung vitamin A có thể tiết kiệm hơn 340 triệu đô la chi phí y tế cho chữa trị tiêu chảy và sốt rét.
3. Giảm viêm
Beta-carotene hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong cơ thể, giúp giảm sự tích tụ các gốc tự do có hại và ngăn ngừa oxy hóa tế bào đồng thời ngăn chặn tình trạng viêm.
Viêm chính là gốc rễ của nhiều bệnh mạn tính, từ ung thư đến các bệnh về tim mạch và tiểu đường. Giảm mức độ viêm cũng có thể làm giảm nguy cơ đối với các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Đồng thời giảm viêm cũng giúp cải thiện viêm khớp dạng thấp và bệnh Crohn.
Xem thêm: Vitamin B12 là gì? Tác dụng của Vitamin B12 mà bạn cần biết
4. Chăm sóc da
Vitamin A được các bác sĩ da liễu tin yêu và sử dụng trong việc điều trị mụn trứng cá cũng như chống lại sự hình thành các nếp nhăn. Một nghiên cứu của Khoa Da liễu thuộc Trường Y khoa Đại học Michigan thậm chí còn phát hiện rằng việc sử dụng retinol lên da giúp cải thiện đáng kể nếp nhăn và làm tăng khả năng chịu được chấn thương của da. (Xem chi tiết nghiên cứu đó tại đây)
Do đặc tính chống viêm của nó, vitamin A thường được sử dụng trong điều trị một loạt các vấn đề về da. Trong thực tế, các nghiên cứu cho thấy rằng retinoid có thể điều trị cho các tình trạng da thường gặp như bệnh vẩy nến, eczema và mụn trứng cá.
5. Khả năng chống ung thư
Có rất nhiều nghiên cứu thể hiện mối liên hệ chặt chẽ giữa những gì bạn ăn và nguy cơ mắc bệnh ung thư. Khả năng cao bạn sẽ không cảm thấy ngạc nhiên khi mình nói với bạn rằng: Tăng cường lượng vitamin A trong thực phẩm có thể giúp bảo vệ chống lại sự phát triển của ung thư.
Theo một đánh giá được công bố trên BioMed Research International, retinoid đã được chứng minh có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư da, bàng quang, vú, tuyến tiền liệt và ung thư phổi.
Liều cao của acid retinoic có thể gây độc cho tế bào, vì vậy tốt nhất nên bổ sung nó thông qua các nguồn thực phẩm trong chế độ ăn uống của bạn để phòng ngừa hoặc ngăn chặn sự tiến triển của ung thư theo thời gian. Ngoài ra, hãy nhớ rằng nhiều hơn không phải lúc nào nhiều cũng tốt hơn, do đó hãy kiểm soát lượng thực phẩm tiêu thụ của bạn để có được lợi ích tốt nhất từ chúng.
Xem thêm: Biotin hay Vitamin B7 có tác dụng gì? Có giúp mọc tóc không?
6. Tăng cường sức khỏe của xương
Cân bằng lượng vitamin A trong cơ thể là rất cần thiết, vì cả dư thừa và thiếu hụt trong vitamin quan trọng này đều không tốt cho xương.
Một nghiên cứu được tiến hành tại Viện Lão khoa và khoa Lão khoa tại Đại học Perugia ở Ý thậm chí còn cho thấy rằng phụ nữ cao tuổi bị loãng xương có nồng độ retinol trong máu thấp hơn bình thường. Kết quả cũng cho thấy mức độ retinol thấp có liên quan đến việc giảm mật độ khoáng xương trong xương đùi. (Xem chi tiết nghiên cứu tại đây)
7. Hỗ trợ sinh sản và phát triển
Vitamin A là rất quan trọng khi nói đến sự phát triển trong tất cả các giai đoạn của cuộc sống, nó cũng được coi là một trong những vitamin tốt nhất cho phụ nữ. Đặc biệt sự thiếu hụt trong vitamin A ở phụ nữ sẽ dẫn tới suy giảm chức năng miễn dịch, tần suất mắc bệnh và tỷ lệ tử vong cao hơn. Thậm chí việc thiếu hụt Vitamin A còn làm tăng nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở phụ nữ có thai.
Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ đã liệt kê vitamin A là một trong những vi chất quan trọng nhất trong thai kỳ, đặc biệt là về chức năng phổi và sự trưởng thành. Beta-carotene cũng được coi là quan trọng trong việc ngăn ngừa rối loạn phát triển cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
8. Thúc đẩy sửa chữa mô
Cung cấp đầy đủ vitamin A trong chế độ ăn uống là chia khóa cho việc sửa chữa mô và tái tạo tế bào. Bên cạnh đó vitamin A giúp da bạn khỏe hơn, một số bằng chứng thậm chí còn cho thấy rằng loại vitamin này có thể giúp vết thương liền rất tốt.
Một nghiên cứu được công bố trong Phẫu thuật Da liễu được tiến hành tại khoa Da liễu Đại học Y khoa Drexel ở Philadelphia, thấy rằng điều trị với retinoids sẽ giúp chữa lành vết thương sau khi trải qua các thủ thuật tái tạo bề mặt. Tương tự như vậy, một nghiên cứu trên động vật được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Hoa Kỳ kết luận rằng bổ sung các dạng vitamin A khác nhau trong chế độ ăn uống đã giúp vết thương nhanh lành hơn ở chuột sau phẫu thuật.
9. Ngăn chặn sỏi tiết niệu
Sỏi tiết niệu thường hình thành trong thận và sau đó từ từ phát triển trong niệu quản hoặc bàng quang. Chúng có thể gây ra các triệu chứng như: Đi tiểu thường xuyên, đau bụng, khó chịu và tiểu máu (nước tiểu có máu). Nếu không được điều trị, chúng cũng có thể gây nhiễm trùng và nhiều biến chứng khác. Thậm chí có thể cần phải phẫu thuật trong một số trường hợp.
Một số nghiên cứu cho thấy rằng vitamin A có thể hỗ trợ trong việc phòng ngừa sỏi tiết niệu. Trên thực tế, một nghiên cứu của Viện Sinh vật lý – Viện Dinh dưỡng Quốc gia ở Ấn Độ đã kiểm tra mối quan hệ giữa nồng độ vitamin A và sự hình thành sỏi tiết niệu ở trẻ em và thấy rằng những người có hàm lượng vitamin A thấp có mức tinh thể canxi oxalat (nguyên nhân gây ra sỏi đường tiết niệu) cao hơn trong nước tiểu.
Biểu hiện hay triệu chứng khi bạn bị thiếu Vitamin A
- Khô kết mạc và giác mạc
- Quáng gà
- Tích tụ keratin trên kết mạc)
- Môi khô
- Da dày hoặc có vảy
- Suy giảm miễn dịch
- Chậm lớn ở trẻ em
Đối tượng dễ bị thiếu Vitamin A
Vitamin A là một loại vitamin tan trong dầu do đó những người kém hấp thu chất béo trong thời gian dài dễ bị thiếu vitamin A hơn. Những người có hội chứng rò rỉ ruột, bệnh loét dạ dày, rối loạn tự miễn, bệnh viêm ruột, rối loạn tuyến tụy hoặc nghiện rượu cũng có nguy cơ thiếu hụt Vitamin A cao hơn người bình thường.
Thiếu vitamin A đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng ở hơn nửa các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là ở châu Phi và Đông Nam Á. Tình trạng này ảnh hưởng đến nhiều trẻ nhỏ và phụ nữ có thai ở các nước thu nhập thấp.
Đây có thể là một vấn đề nghiêm trọng đối với trẻ em vì thiếu vitamin A gây suy giảm thị lực nghiêm trọng và mù lòa. Đồng thời cũng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng, chẳng hạn như: Tiêu chảy, nhiễm trùng và bệnh sởi.
Bổ sung Vitamin A như thế nào cho đúng cách và hiệu quả?
Nguồn thực phẩm giàu Vitamin A
Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu vitamin A là cách tốt nhất để gặt hái những lợi ích của vi chất dinh dưỡng quan trọng này.
Dưới đây là một số nguồn vitamin A hàng đầu để tăng lượng hấp thu của bạn và đảm bảo đáp ứng nhu cầu hàng ngày:
- Bí đỏ – 1 chén, nấu chín: 22.869 UI – 457% DV
- Khoai lang – 1 củ khoai tây vừa, chín: 21.907 UI – 438% DV
- Cà rốt – 1 củ cà rốt sống: 10.190 UI – 204% DV
- Gan bò – 1 ounce: 8.881 UI – 178% DV
- Rau bina – 1 cốc nước ép nguyên chất : 2.813 UI – 56% DV
- Mơ khô – 1 ounce: 1.009 UI – 20% DV
- Bông cải xanh – 1 cốc nguyên chất : 567 UI – 11% DV
- Bơ – 1 muỗng canh: 350 UI – 7% DV
- Lòng đỏ trứng – 1 quả trứng lớn: 245 UI – 5% DV
- (DV: Phần trăm giá trị hàng ngày, ví dụ: 5% DV nghĩa là một khẩu phần ăn sẽ cung cấp 5% lượng Vitamin A cần thiết hàng ngày cho bạn)
Một số thực phẩm dinh dưỡng khác chứa vitamin A bao gồm dầu gan cá tuyết, đậu xanh, ớt chuông đỏ, sữa tươi nguyên chất, xoài, cà chua, dưa vàng, đu đủ, bột yến mạch và rau thơm như húng quế và ớt bột.
Có nên bổ sung Vitamin A bằng thực phẩm chức năng không?
Thông thường việc sử dụng viên uống bổ sung Vitamin A đơn thuần (tức chỉ có Vitamin A trong thành phần) sẽ được bác sỹ chỉ định khi cần thiết. Bạn tốt nhất không nên tự ý sử dụng Viên uống Vitamin A đơn thuần khi chưa có chỉ định.
Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao thiếu Vitamin A và muốn bổ sung Vitamin A bằng thực phẩm chức năng hãy chọn loại tổng hợp nhiều loại Vitamin khác nhau. Dạng này sẽ giúp bạn cung cấp đầy đủ các loại Vitamin khác nhau từ A, B, E cho đến C hay thậm chí cả D3.
Dưới đây là một số sản phẩm giúp bổ sung các loại Vitamin được tin dùng nhiều nhất hiện nay:
Viên uống bổ sung Vitamin và khoáng chất Puritan’s Pride Mega Vita Min
- Thương hiệu uy tín của Mỹ
- Sản xuất tại Mỹ
- Được nhập khẩu và phân phối chính hãng tại Việt Nam
- Thành phần chứa rất nhiều loại Vitamin và khoáng chất khác nhau
- Dành riêng cho tuổi teen
Giá và địa chỉ bán:
Viên uống bổ sung Vitamin One A Day
- Thương hiệu Bayer của Đức. Một tập đoàn đa quốc gia chuyên sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe
- Sản xuất Mỹ
- Được nhập khẩu về Việt Nam
- Đã có trụ sở công ty con tại Việt Nam
- Gồm 2 loại: Một loại cho phụ nữ, một loại cho nam giới
- Thành phần gồm nhiều loại Vitamin và khoáng chất khác nhau
Giá và địa chỉ bán:
Viên uống bổ sung Blackmores Vitamin A 5000
- Thương hiệu Blackmores của Mỹ chuyên các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất
- Sản xuất tại Mỹ hoặc Úc
- Bổ sung vitamin A cần thiết cho mọi người
- Đóng gói 150 viên nang, dễ uống
- Người lớn – 1 viên mỗi ngày với bột chính, hoặc theo quy định từ bác sĩ
- Trẻ em dưới 12 tuổi – Chỉ được kê toa từ bác sĩ
Giá và địa chỉ bán
Liều lượng bổ sung Vitamin A hàng ngày
Liều lượng vitamin A khuyến cáo là khoảng 5.000 đơn vị quốc tế mỗi ngày cho người lớn và trẻ em trên bốn tuổi. Hãy nhớ rằng một đơn vị quốc tế của retinol bằng khoảng 0,3 μg RAE (retinohoạt động). Tương tự, một đơn vị quốc tế beta-carotene từ các chất bổ sung chuyển thành khoảng 0,15 μg RAE.
Chỉ đơn giản là bổ sung lượng trái cây và rau bằng việc kết hợp một hoặc hai nguồn thực phẩm giàu vitamin A vào mỗi bữa ăn là bạn có thể cũng cấp đầy đủ vitamin A cho nhu cầu hàng ngày.
Lưu ý khi bổ sung Vitamin A
Liều cao vitamin A có thể thực sự gây hại nhiều hơn là tốt. Tiêu thụ quá nhiều từ việc bổ sung hoặc kết hợp với các chất chống oxy hóa khác có liên quan đến dị tật bẩm sinh, loãng xương và các vấn đề về gan. Độc tính vitamin A cũng có thể gây ra các triệu chứng như vàng da, buồn nôn, chán ăn, khó chịu, nôn mửa và thậm chí rụng tóc.
Hãy nhớ rằng vitamin A là một vitamin tan trong chất béo và do đó, cần phải được tiêu thụ với chất béo để có sự hấp thụ tối ưu. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng kết quả của sự thiếu hụt vitamin D có thể trở nên tồi tệ hơn do lượng vitamin A bổ sung cao.
Những điều bạn cần nhớ về Vitamin A:
- Vitamin A là một loại vitamin và chất chống oxy hóa tan trong chất béo vô cùng quan trọng đối với sức khỏe.
- Nó được tìm thấy trong nhiều nguồn thực phẩm và gồm có 2 loại là: Retinol và provitamin A carotenoids. Carotenoids phải được chuyển thành Retinol trước khi chúng có thể được cơ thể sử dụng
- Vitamin A có lợi cho sức khỏe của da, hỗ trợ miễn dịch, tăng thị lực, làm giảm cholesterol và giữ cho xương của bạn khỏe mạnh. Nó cũng cần thiết cho việc sửa chữa, tái tạo mô và có thể hỗ trợ phòng ngừa ung thư và sỏi tiết niệu.
- Lý tưởng nhất là cố gắng đáp ứng hầu hết nhu cầu Vitamin A của bạn thông qua các nguồn thực phẩm hơn là bổ sung bằng thuốc.
- Bằng cách làm theo một chế độ ăn uống cân bằng, bổ dưỡng, bạn có thể dễ dàng tận dụng nhiều lợi ích sức khỏe của loại vitamin quan trọng này
Trên đây là những chia sẻ của mình về Vitamin A mà mình tổng hợp được. Mong rằng chúng có ích với bạn, chúc bạn luôn có một sức khỏe tốt!
