Than hoạt tính là gì? 10 Tác dụng của than hoạt tính bạn nên biết!

Một trong những xu hướng đáng chú ý trong vài năm qua phải kể đến “cơn sốt đen”. Đen ư? Bạn đã nhớ ra chưa?Chính là tinh than tre đó! Từ món kem đen mát lạnh của mùa hè cho đến hàng loạt các món ngon “đen tuyền” như bánh trung thu than trứng muối, vỏ bánh hamgurge cho đến bánh cuộn tinh than tre. Nhưng không chỉ ngành thực phẩm mới “điên đảo” vì tinh than tre, các tín đồ làm đẹp chắc hẳn cũng bắt gặp rất nhiều loại mỹ phẩm sử dụng thành phần than hoạt tính (activated charcoal hay activated carbon).

Thứ nguyên liệu nhìn qua tưởng đen xì như tro bụi tàn nhưng thực chất lại rất tốt cho sức khỏe con người cũng như là chất tạo màu tự nhiên an toàn cho thực phẩm. Tinh than tre thực ra chính là một loại than hoạt tính dạng siêu mịn.

• Vậy than hoạt tính là gì?
• Chức năng của nó như thế nào?
• Sử dụng như nào cho hiệu quả?
• Mua ở đâu đảm bảo?

Tất cả câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây. Mình hy vọng sẽ cung cấp cho bạn vài thông tin hữu ích về than hoạt tính trong bài viết này.

Than hoạt tính là gì?

Than hoạt tính có tên gọi tiếng anh là Activated carbon hay activated charcoal. Đây là một dạng của carbon có thể tích nhỏ, khối lượng thấp nhưng có khả năng làm tăng diện tích các phản ứng hóa học và phản ứng hấp phụ.

Than hoạt tính thường được lấy từ than củi. Nó cũng được chế tạo từ những nhiên liệu sinh học khác. Nếu than được lấy từ than cốc sẽ được gọi là than cốc hoạt tính, lấy từ than đá sẽ được gọi là than đá hoạt tính. Nó được làm từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng khi được sử dụng để chữa bệnh, hãy chọn than hoạt tính được làm từ vỏ dừa hoặc các nguồn tự nhiên tương tự khác.

Tác dụng nổi bật nhất của than hoạt tính là thải độc. Than hoạt tính là một phương pháp điều trị tự nhiên được sử dụng để loại trừ độc tố và hóa chất trong cơ thể, cho phép chúng thải ra ngoài để cơ thể không hấp thu chúng.

Một trong những tác dụng của than hoạt tính phổ biến nhất là điều trị ngộ độc và quá liều thuốc một cách an toàn và hiệu quả. Nó được sử dụng trong các khoa cấp cứu trên toàn thế giới. Ngoài ra, nó được sử dụng để giảm đầy hơi và chướng khí trong bụng,giảm cholesterol máu, điều trị các vấn đề đường mật một cách an toàn trong khi mang thai (ứ mật trong gan) và thậm chí ngăn ngừa buồn nôn, chóng mặt.

Nghiên cứu cho thấy than hoạt tính hoạt động tốt hơn khi bơm dạ dày (rửa dạ dày) trong một số trường hợp.

Vậy than hoạt tính hoạt động như thế nào?

Than hoạt tính hoạt động bằng cách bẫy độc tố và hóa chất trong hàng triệu lỗ nhỏ li ti của nó. Tuy nhiên, nó không được sử dụng trong trường hợp bệnh nhân ngộ độc xăng dầu, rượu, dung dịch kiềm, axit hoặc các chất độc ăn mòn khác.

Nó không hấp thụ độc tố. Thay vào đó nó hoạt động thông qua quá trình hấp phụ. Bạn đừng nhầm lẫn giữa hấp thụ và hấp phụ. Trong cơ thể, sự hấp thụ là phản ứng của các yếu tố, bao gồm chất dinh dưỡng, hóa chất và độc tố, được hấp thụ và hòa tan vào trong máu. Hấp phụ, trong hóa học là quá trình xảy ra khi một chất khí hay chất lỏng bị hút trên bề mặt một chất rắn xốp hoặc là sự gia tăng nồng độ của chất này trên bề mặt chất khác.

(Chất khí hay hơi được gọi là chất bị hấp phụ (adsorbate), chất rắn xốp dùng để hút khí hay hơi gọi là chất hấp phụ (adsorbent) và những khí không bị hấp phụ gọi là khí trơ. Quá trình ngược lại của hấp phụ gọi là quá trình giải hấp phụ hay nhả hấp phụ)

Bề mặt xốp của than hoạt tính có điện tích âm, làm cho các độc tố và khí liên kết với nó.

Và bạn cũng đừng nhầm lẫn rằng than hoạt tính là than được sử dụng khi bạn nướng thịt! Than củi nướng chứa chất độc, hóa chất và không bao giờ được sử dụng làm than hoạt tính.

10 tác dụng của than hoạt tính

Bất cứ khi nào bạn dùng than hoạt tính, bắt buộc phải uống 12–16 ly nước mỗi ngày. Than hoạt tính có thể gây mất nước nếu lượng nước không được tiêu thụ song song với lượng than bạn dùng. Ngoài ra, theo kinh nghiệm của một số người điều này giúp loại bỏ độc tố nhanh chóng và ngăn ngừa táo bón.

Ngoài việc điều trị an toàn và hiệu quả đối với ngộ độc và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, việc sử dụng than hoạt tính có tác dụng khử mùi và khử trùng và đó là một bước quan trọng trong điều trị bệnh Lyme. (Bệnh Lyme là bệnh lây truyền từ động vật sang người (do bọ ve đốt) và tác nhân gây bệnh là do xoắn khuẩn Borrelia burgdorferi (B.b). Bệnh gây thương tổn chủ yếu ở da, hệ thần kinh, tim và khớp)

Dưới đây là 10 công dụng của than hoạt tính với sức khỏe của bạn:

1. Làm trắng răng

Răng của bạn có bị ố màu từ cà phê, trà, thuốc lá? Vết ố vàng do thuốc lá và mảng bám bởi đồ ăn và các loại thức uống (như trà, cafe, nước ngọt,…) đều có thể được tẩy sạch bằng bột than hoạt tính.

Than hoạt tính giúp làm trắng răng đồng thời tăng cường sức khỏe răng miệng bằng cách thay đổi cân bằng pH trong miệng, giúp ngăn ngừa sâu răng, khó thở và bệnh nướu răng. Nó làm trắng răng bằng cách hấp phụ mảng bám làm răng bị ố. Việc sử dụng than hoạt tính hiệu quả về mặt chi phí và là một giải pháp hoàn toàn tự nhiên cho một nụ cười tươi sáng.

Chỉ cần chải răng bằng bột than hoặc kem có chứa than hoạt tính khoảng 3 – 5 phút, sau đó súc miệng sạch như bình thường. Hoặc cho muối biển và than hoạt tính vào hũ rồi trộn đều hỗn hợp khô với nha, đun nóng dầu dừa rồi đổ vào hỗn hợp khô, trộn đều chúng với nhau và đánh răng bằng hỗn hợp đó.

Bạn có thể cảm thấy mâu thuẫn với ý tưởng làm trắng răng bằng một thứ đen lì như vậy. Nhưng, tin mình đi bạn sẽ vô cùng bất ngờ khi nhận ra hàm răng trắng sáng hơn nhiều sau một thời gian sử dụng.

Để có kết quả tốt nhất, hãy đánh răng bằng bột than hoạt tính 2-3 lần mỗi tuần.

2. Làm giảm đầy hơi, chướng khí

Một tác dụng của than hoạt tính thường bị bỏ qua là giảm bớt sự đầy hơi. Nó hoạt động bằng cách liên kết các sản phẩm phụ gây ra khí trong thực phẩm, điều gây ra sự khó chịu sau khi ăn.

Một nghiên cứu trên tờ American Journal of Gastroenterology cho thấy than hoạt tính ngăn ngừa chướng khí đường ruột sau bữa ăn. (Xem thêm nghiên cứu tại đây)

Liều lượng khuyến nghị để giảm đầy hơi: Uống 500 miligram một giờ trước khi ăn với một ly nước đầy. Hãy uống bổ sung thêm một ly nước nhỏ ngay sau đó để giúp lấy than hoạt tính ra khỏi cơ thể bạn. Bởi nó có thể liên kết với các sản phẩm gây ra khí nên nó giúp bạn không bị đầy hơi sau ăn.

3. Xử lý ngộ độc rượu

Than hoạt tính không hấp thụ cồn mà nó giúp nhanh chóng loại bỏ các độc tố gây ra ngộ độc rượu khỏi cơ thể. Rượu hiếm khi được tiêu thụ ở dạng tinh khiết (rượu trong các hàng quán mà bạn thấy đa phần đều không phải loại tinh khiết) và các chất pha vào rượu có thể gây độc cho cơ thể bạn. Than hoạt tính xử lý ngộ độc bằng cách loại bỏ các độc tố này.

Ngoài ra, khi than hoạt tính được uống cùng lúc với rượu, một số nghiên cứu cho thấy nó có thể làm giảm đáng kể nồng độ cồn trong máu. Ngiên cứu về rượu bia đầu tiên của Đại học Princeton cho thấy than hoạt tính có thể làm giảm triệu chứng bất lợi liên quan đến rượu. Điều này bao gồm bị bất tỉnh hoặc có dấu hiệu ngộ độc rượu cấp tính .

4. Làm sạch nấm mốc

Hầu hết mọi người không quan tâm về nấm sống trong cơ thể của họ, nhưng nó có thể gây ra nhiều bệnh khác nhau. Nấm gây ra trầm cảm, suy thận, suy gan, giảm chức năng não, bệnh tim, kích ứng mắt, đau đầu, nôn, suy giảm chức năng hệ miễn dịch và suy hô hấp nặng.

Những ngôi nhà bị ngập lụt hoặc thậm chí những nơi bị rò rỉ nước ở tầng dưới hoặc trong các bức tường, có thể tạo ra một môi trường nơi nấm mốc có thể phát triển mạnh. Đặc biệt là những nơi thông gió kém, phòng tắm, tầng hầm, phòng giặt là những nơi dễ bị nấm mốc phát triển.

Nếu có nấm mốc trong nhà của bạn, nó phải được làm sạch đúng cách. Điều quan trọng là phải đeo găng tay và mặt nạ bảo vệ để tránh hít phải nấm mốc độc hại trong quá trình làm sạch. Than hoạt tính, baking soda, giấm táo, tinh dầu tràm trà có thể được sử dụng để làm sạch nấm mốc khỏi những nơi ẩm thấp.

Nếu bạn hoặc gia đình bạn có triệu chứng bao gồm thở khò khè, phát ban, chảy nước mắt, ho hoặc đau đầu, bạn nên kiểm tra nhà của bạn. Nhà của bạn nên được kiểm tra bào tử nấm mốc, ngay cả khi không nhìn thấy nấm mốc. Nó có thể phát triển mạnh đằng sau vách thạch cao, dưới sàn nhà và trong các ống thông gió.

5. Lọc nước

Than hoạt tính bẫy tạp chất trong nước bao gồm các dung môi, thuốc trừ sâu, chất thải công nghiệp và các hóa chất khác. Đây là lý do tại sao than hoạt tính được sử dụng trong các hệ thống lọc nước trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nó không bẫy vi-rút, vi khuẩn và các chất khoáng trong nước cứng.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Hiệp hội Nha khoa Canada, bộ lọc than hoạt tính (than hoạt tính), loại bỏ một số florua. Tránh fluoride và giải độc nó rất quan trọng cho sức khỏe răng miệng, giúp chức năng hệ thống miễn dịch hoạt động bình thường, thận và gan khỏe mạnh.

Nước uống vô cùng quan trọng đối với cơ thể bạn. Tuy nhiên, nước máy mà bạn dùng có nhiều chất hóa học bao gồm florua. Bạn nên sử dụng bộ lọc nước than hoạt tính cho bình lọc nước. Uống 8-10 ly nước tinh khiết mỗi ngày để giúp làm dịu đường tiêu hóa, chống mệt mỏi và giữ cho các cơ quan hoạt động ổn định.

6. Loại bỏ độc tố khẩn cấp

Như đã đề cập ở trên, một trong những cách sử dụng than hoạt tính phổ biến nhất là loại bỏ độc tố và hóa chất trong trường hợp ngộ độc. Hầu hết các hợp chất hữu cơ, thuốc trừ sâu, thủy ngân, phân bón và thuốc tẩy liên kết với bề mặt than hoạt tính. Điều này cho phép loại bỏ chúng nhanh hơn, đồng thời ngăn chặn sự hấp thụ của cơ thể với những chất độc này.

Than hoạt tính sử dụng như là một thuốc giải độc trong trường hợp vô tình hoặc cố ý dùng quá liều của nhiều loại thuốc. Nó có hiệu quả đối với aspirin, thuốc phiện, cocaine, morphine và acetaminophen. Điều quan trọng là số lượng thích hợp phải được sử dụng càng sớm càng tốt – tốt nhất là trong vòng một giờ sau khi uống.

Trong trường hợp ngộ độc, hãy gọi 115 ngay lập tức. Dùng đúng liều than hoạt tính là bắt buộc. Theo Hệ thống Y tế Đại học Michigan, 50 đến 100 gram (không phải miligam!) được sử dụng trong trường hợp ngộ độc ở người lớn và từ 10 đến 25 gram đối với trẻ em.

Ngoài ra, than hoạt tính có thể được sử dụng trong trường hợp ngộ độc thực phẩm khi có buồn nôn và tiêu chảy. Người lớn uống 25 gram khi bắt đầu có triệu chứng hoặc khi nghi ngờ ngộ độc thực phẩm và trẻ em nên uống 10 gram. Có thể tăng liều khi cần thiết. Hãy nhớ rằng, cần cung cấp nước đầy đủ khi sử dụng than hoạt tính!

7. Vai trò đối với làn da

Đối với làn da, nó có hiệu quả trong điều trị mùi cơ thể, mụn trứng cá, làm giảm sự khó chịu từ côn trùng cắn và rắn cắn.

Sau khi bị muỗi đốt hoặc ong đốt, trộn một viên than hoạt tính với ½ muỗng canh dầu dừa và thoa lên vùng bị ảnh hưởng. Thoa lại sau mỗi 30 phút cho đến khi hết ngứa và khó chịu.

Để điều trị vết cắn từ rắn và nhện, bạn cần che phủ một khu vực lớn hơn vết cắn vì vi khuẩn và vi rút dẫn đến tổn thương mô cần phải được giảm nhẹ một cách nhanh chóng.

Tạo ra một bọc vải đủ lớn để xoa khu vực bị ảnh hưởng hai lần. Thoa hỗn hợp dầu dừa và than hoạt tính lên vải và quấn lại. Áp dụng lại sau mỗi hai đến ba giờ, rửa sạch giữa các lần thực hiện.

Mặt nạ trị mụn than hoạt tính

Trộn đều bột than hoạt tính, gel lô hội, nước hoa hồng, tinh dầu tràm và thoa trực tiếp hỗn hợp lên mặt. Đợi cho mặt nạ khô và cảm giác da hơi căng thì có thể rửa sạch bằng một chiếc khăn ẩm dấp nước lên mặt cho mềm rồi mới rửa sạch bằng nước. Than hoạt tính gắn với độc tố và bụi bẩn của môi trường – những yếu tố góp phần gây ra mụn.

Nếu bạn cảm thấy mụn trứng cá sắp xuất hiện và muốn chúng “chết không kịp ngáp” cũng như không được có bất cứ dấu vết tồn tại nào trên khuôn mặt của bạn, than hoạt tính có thể được xem là một vị cứu tinh, giúp ngăn chặn sự hiện diện “vô ý thức” của mụn. Cách thức là bôi trực tiếp một ít kem bột than lên vị trí mụn đang âm ỉ đó, chờ vài phút và rửa sạch. Như vậy mọi chất bẩn và độc tố sinh ra mụn đã được trị từ trong trứng nước, chúng sẽ không còn cơ hội gây áp lực và khó chịu cho bạn.

Khi sử dụng các loại sản phẩm làm sạch và mặt nạ dưỡng da có thành phần than hoạt tính, sẽ giúp thải độc và hấp thụ các chất nhờn dư thừa, đem lại một làn da mềm mại và láng mịn hơn. Tuy nhiên, tránh lạm dụng khả năng hút dầu nhờn quá nhiều, nếu không sẽ khiến da bị khô vì mất sạch lớp dầu bảo vệ. Tác dụng này hiệu quả đối với những ai sở hữu làn da dầu hoặc hỗn hợp. Đối với các chị em da khô, cần nên lựa chọn và phối hợp than hoạt tính với các thành phần bổ sung khác.

Pha loãng bột than tre hoạt tính (bột than chiếm khoảng 5-10%) cùng với nước muối sinh lý để rửa mặt hàng ngày, đây là sản phẩm rửa mặt tối ưu cho các bạn da mụn.

8. Làm sạch đường tiêu hóa

Than hoạt tính giúp thúc đẩy một đường tiêu hóa khỏe mạnh bằng cách loại bỏ độc tố gây ra phản ứng dị ứng, tổn thương oxy hóa và giảm chức năng hệ miễn dịch. Bằng cách loại bỏ các độc tố khỏi cơ thể, bạn có thể thấy giảm đau khớp, tăng năng lượng và nâng cao tinh thần.

Các yếu tố môi trường, bao gồm thuốc trừ sâu trên thực phẩm, hóa chất trong nước chúng ta uống, sự tiếp xúc với nấm mốc, tạo ra một gánh nặng độc hại trong cơ thể. Thường xuyên làm sạch đường tiêu hóa sẽ hỗ trợ sức khỏe đường ruột và sức khỏe tổng thể. Để hoàn thành việc làm sạch tiêu hóa bằng than hoạt tính, hãy uống 10 gram 90 phút trước mỗi bữa ăn trong hai ngày.

Trong quá trình làm sạch, chỉ ăn trái cây, rau hữu cơ, thịt động vật ăn cỏ và cá tự nhiên. Nếu trong quá trình làm sạch bạn thấy bị táo bón, đây là một dấu hiệu chắc chắn bạn không tiêu thụ đủ nước. Uống một ly nước ấm với một lát chanh và một thìa mật ong mỗi nửa giờ cho đến khi táo bón được thuyên giảm.

9. Chống lão hóa

Việc sử dụng than hoạt tính giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào đối với thận và gan, cũng như hỗ trợ tuyến thượng thận khỏe mạnh. Than hoạt tính có lợi cho các cơ quan bằng cách giúp cơ thể loại bỏ độc tố và hóa chất gây ra độc hại.

Lão hóa là một phần tự nhiên của cuộc sống, nhưng do lượng độc hại chúng ta phải tiếp xúc với thức ăn, nhà cửa, nơi làm việc và môi trường của chúng ta ngày càng nhiều. Nên để ngăn chặn lão hóa sớm chúng ta phải hạ thấp lượng độc hại càng thấp càng tốt.

Uống hai viên than hoạt tính mỗi ngày sau các bữa ăn hoặc sau khi tiếp xúc với các chất độc như khói bụi. Điều này hỗ trợ chức năng thận, gan và đường tiêu hóa khỏe mạnh hơn .

10. Giảm Cholesterol trong máu

Các nghiên cứu trên khắp thế giới cho thấy than hoạt tính làm giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt như một số loại thuốc theo toa. Trong một nghiên cứu, tổng lượng cholesterol giảm 25%, cholesterol LDL giảm 41%, trong khi HDL tăng 8% – chỉ trong bốn tuần sau khi sử dụng than hoạt tính. (Xem thêm nghiên cứu tại đây)

Than hoạt tính trong sơ cứu

Tôi khuyên bạn nên để than hoạt tính trong hộp dụng cụ sơ cứu, cả ở nhà và tại nơi làm việc. Trong trường hợp khẩn cấp, khi có người có dấu hiệu ngộ độc, cần phải gọi 115 ngay lập tức. Nếu bạn đã sử dụng than hoạt tính để sơ cứu hãy báo cho nhân viên y tế khi họ đến.

Tùy thuộc vào lượng độc tố và loại độc tố mà sử dụng lượng than hoạt tính khác nhau. Tại bệnh viện, các bác sĩ có thể sử dụng nó để cấp cứu người bị ngộ độc.

Than hoạt tính và vi khuẩn tốt

Nếu than hoạt tính tuyệt vời như vậy trong việc loại bỏ độc tố và vi khuẩn xấu, bạn có thể thắc mắc than hoạt tính có hấp thụ vi khuẩn có lợi không? Trước tiên, hãy nhớ rằng than là chất hấp phụ hơn là hấp thụ. Ít nhất một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí khoa học y tế cho thấy than hoạt tính có thể phân biệt một chút giữa những gì nó nên và không nên hấp thụ.

Các nhà nghiên cứu tiến hành nghiên cứu này phát hiện ra rằng “than hoạt tính cho thấy khả năng liên kết thấp hơn với hệ vi khuẩn bình thường được thử nghiệm so với các chủng E. coli O157: H7.” Vì vậy, dường như các chủng E. coli sinh ra độc tố có nhiều khả năng bị hấp thụ bởi than hoạt tính trong khi hệ vi khuẩn bình thường trong ruột bao gồm Enterococcus faecium , Bifidobacterium thermophilum và Lactobacillus acidophilus lại không bị hấp thụ.

Đây là một phát hiện rất thú vị, nhưng nó không có nghĩa là bạn nên dùng than hoạt tính và men vi sinh cùng một lúc! Vậy, than hoạt tính có hoạt tính chống lại men vi sinh không? Do tính chất hấp phụ của than, nên sử dụng tất cả các chất bổ sung bao gồm cả men vi sinh cách tối thiểu 90 phút sau khi dùng than hoạt tính.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều nguồn cung cấp than hoạt tính. Khi chọn các sản phẩm than hoạt tính cho bất kỳ công dụng nào ở trên, điều quan trọng là bạn biết nó được làm từ những gì. Không phải tất cả các chất bổ sung than hoạt tính đều được tạo ra như nhau.

Hãy tìm than hoạt tính được làm từ vỏ dừa hoặc các loài gỗ được xác định có hạt cực mịn. Ở dạng bột than hoạt tính, nhiều sản phẩm đã thêm chất làm ngọt nhân tạo để làm cho chúng ngon miệng hơn, hãy tránh những sản phẩm này.

Tác dụng phụ của than hoạt tính

Đối với than hoạt tính được đề cập ở đây, nó thường được coi là an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, bạn nên biết về tình trạng chảy máu ruột hoặc tắc nghẽn, thủng ruột, mất nước mãn tính, tiêu hóa chậm hoặc phẫu thuật bụng có thể xảy ra khi sử dụng than hoạt tính.

Ngoài ra, than hoạt tính có thể gây trở ngại cho việc hấp thụ các chất dinh dưỡng, chất bổ sung và loại thuốc theo toa. Hãy sử dụng than hoạt tính 90 phút đến hai giờ trước bữa ăn, cách chất bổ sung và thuốc 90 phút.

Tương tác bất lợi tiềm ẩn với các loại thuốc sau đây có thể xảy ra:

• Naltrexone (được sử dụng cho rượu và phụ thuộc opioid)
• Acrivastine
• Bupropion
• Carbinoxamine
• Fentanyl
• Hydrocodone
• Meclizine
• Methadone
• Morphine
• Morphine Sulfate Liposome
• Mycophenolate Mofetil
• Mycophenolic Acid
• Oxycodone
• Oxymorphone
• Suvorexant
• Tapentadol
• Umeclidinium
• Acetaminophin
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng
• Theophylline

Bây giờ thì bạn đã biết than hoạt tính là gì và các tác dụng của than hoạt tính chưa? Hy vọng với những chia sẻ này, bạn sẽ có thêm kiến thức, kinh nghiệm, cách sử dụng và tìm được nơi mua than hoạt tính tốt.