Mục cóc là gì? Tất cả những điều bạn cần biết về mụn cóc

Mụn cóc là một loại bệnh trên da do papillomavirus ở người (HPV) gây ra. Mụn cóc đã làm khổ con người trong hàng ngàn năm – chúng đã được phát hiện trên xác ướp 3.000 năm tuổi và được Shakespeare nhắc đến. Mặc dù mụn cóc thường không nguy hiểm, nhưng chúng xấu xí, có khả năng gây khó chịu và dễ lây lan. Chúng cũng có thể gây đau đớn.

Có hơn 100 loại HPV, loại virus gây ra mụn cóc. Hầu như tất cả các loại virus gây ra mụn cóc tương đối vô hại xuất hiện trên tay hoặc chân của người mắc. Tuy nhiên, có một vài chủng virus gây ra mụn cóc trên, trong và xung quanh bộ phận sinh dục của người mắc. Ở phụ nữ, những mụn cóc này – được gọi là mụn cóc sinh dục – điều này có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung. Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị mụn cóc sinh dục hoặc nghĩ rằng bạn đã tiếp xúc với chúng, bạn nên đi khám bác sĩ ngay.

Mụn cóc là gì?

Mụn cóc là bệnh da liễu thường gặp do virus HPV (Human Papilloma Virus) gây ra. Virus HPV này xâm nhập vào da qua những vết trầy xước bên ngoài, tạo thành những u nhỏ lành tính, bề mặt sần sùi, gọi là mụn cóc.

Mụn cóc có rất nhiều loại khác nhau, trong đó, mụn cóc thông thường mọc ở bàn tay, cánh tay và cẳng chân. Tuy không phải bệnh lý đặc biệt nghiêm trọng nhưng mụn cóc gây mất thẩm mỹ, làm người bệnh khó chịu do mất nhiều thời gian điều trị và nguy cơ lây nhiễm rất cao (như sử dụng chung đồ dùng cá nhân,…). Không những vậy, mụn cóc có thể tự lây nhiễm trên bản thân người bệnh (từ vị trí ban đầu lan sang vùng da lân cận hay vùng da trực tiếp tiếp xúc do gãi, cào, chạm, sờ, cầm nắm,…). Thông thường các mụn cóc này sẽ phát triển rồi lây lan rất nhanh.

Đây là bệnh phổ biến ở mọi lứa tuổi, cả nam và nữ. Tuy nhiên tỷ lệ trẻ em bị mụn cóc thường cao hơn do hay tiếp xúc với môi trường chứa nhiều virus HPV (nghịch đất, cát, cắn móng tay, không đi giày dép,…).

Các loại mụn cóc

Có năm loại mụn cóc chính. Mỗi loại xuất hiện trên một phần khác nhau của cơ thể và có một đặc điểm riêng biệt.

Mụn cóc thông thường

Phát triển ở khu vực bàn tay, ngón tay, xung quanh móng. Mụn thường có hình dạng chấm nhỏ màu đen, sần sùi. Thường xuất hiện ở những vùng da bị xước do cắn móng tay hay cắt tỉa móng tay…

Mụn cóc dạng sợi mảnh

Là những nốt mụn dài và mảnh mọc trên da, thường ở xung quanh mắt, mũi, miệng và phát triển rất nhanh theo cấp số nhân. Với những bệnh nhân bị nhiễm HIV, cơ thể bị suy giảm hệ thống miễn dịch, khả năng chống lại virus gây mụn cóc gần như không có.

Mụn cóc phẳng

Là những nốt mụn nhỏ (kích thước từ 1mm đến 5mm) và ít sần sùi hơn, nhìn và sờ kĩ mới phát hiện được. Mụn cóc dạng này có thể mọc ở bất cứ nơi nào, thường trẻ em bị nổi ngay trên mặt, nữ giới bị nổi ngay trên bàn chân và nam giới bị mọc mụn ở những khu vực mọc râu. Chúng thường lây lan nhanh, nhiều lúc có thể xuất hiện hàng chục nốt trên tay, có khi mọc thành vệt dài gọi là hiện tượng Koebner. Vị trí thường gặp ở lưng bàn tay, cẳng tay, mặt cổ. Khi mụn cóc đã lây lan nhiều, việc điều trị cần được thực hiện nhiều lần rất mất thời giờ.

Mụn cóc ở chân

Thường xuất hiện ở gót chân hoặc lòng bàn chân, khiến người bệnh khó chịu và đau đớn khi di chuyển do chạm vào nốt mụn.

Mụn cóc dạng sợi chỉ

Mụn cóc mọc dài thon và thường thấy trên mặt, xung quanh môi, mí mắt, hoặc lỗ mũi.

Nguyên nhân của mụn cóc?

Virus human papillomavirus (HPV) xâm nhập vào cơ thể qua các vết trầy xước hay vết rách trên da. Khi vào trong cơ thể, các virus phát triển và kích thích các tế bào trên bề mặt da, gây ra mụn cóc.

Có hơn 60 chủng loại virus HPV khác nhau. Mụn cóc có thể xuất hiện bất cứ nơi nào trên da. Chúng có những cái tên khác nhau như mụn cóc thông thường, mụn cóc phẳng, mụn cóc filiform, mụn cóc periungual. Ở những người xuất hiện trên lòng bàn chân được gọi là mụn cóc ở bàn chân.

Mụn cóc thể được truyền từ bộ phận này sang bộ phận khác trên cơ thể người bệnh hay từ người bệnh này sang người khác. Việc cào và nặn mụn có thể làm lây lan mụn cóc. Da ẩm do ngâm nước hay có vết trầy xước, vết cắt thường trở nên dễ bị nhiễm trùng và hình thành mụn cóc. Thông thường, mụn cóc phải qua khoảng vài tháng để phát triển kích thước và xuất hiện trên da nên hầu như không ai phát hiện ra mụn cóc đang mọc trên cơ thể mình.

Triệu chứng của mụn cóc

Những dấu hiệu và triệu chứng của mụn cóc thường là:

• Mụn cóc thường gây khó chịu trên da
• Đôi khi mụn cóc gây ra chảy máu nếu mụn xuất hiện ở trên mặt hay đầu
• Mụn cóc bàn chân thường rộp và sưng lên, có thể gây đau và dễ vỡ khi bước đi
• Mụn cóc quanh móng chân có thể làm nứt nẻ và đau

Một số trường hợp mụn cóc bàn chân có thể tự biến mất sau nhiều tháng hay nhiều năm, nhưng đa số vẫn tồn tại, phát triển và lây lan trong thời gian dài. Vì vậy, khi chúng phát triển nhiều, to, đau, chảy máu khi va chạm, làm khó chịu, mất thẩm mỹ thì cần phải điều trị. Mụn cóc là những u sùi lành tính ngoài da, vì vậy việc điều trị cũng phải lành tính, không gây hại cho bệnh nhân và giảm thiểu tối đa các tác dụng phụ.

Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn kịp thời.

Đối tượng nguy cơ của mụn cóc

• Lứa tuổi: Trẻ em và thanh thiếu niên
• Hệ miễn dịch cơ thể: Những người có hệ miễn dịch suy yếu, ví dụ như người bị bệnh HIV/AIDS hoặc những người đã cấy ghép nội tạng
• Thói quen sinh hoạt: Đi lại bằng chân trần trên các bề mặt ẩm ướt, như là phòng tắm và phòng thay đồ công cộng, hoặc các khu vực hồ bơi. Dùng chung khăn tắm, dao cạo râu, và các vật dụng cá nhân khác của người bị mụn cóc. Cắn móng tay hoặc lớp biểu bì. Việc mang giày chật gây ra tình trạng chảy mồ hôi ở chân.

Phân biệt mụn cóc sinh dục và mụn rộp sinh dục

Mụn cóc sinh dục là gì?

Mụn cóc sinh dục là một bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ra bởi virus gây u nhú ở người (HPV). HPV có rất nhiều type khác nhau gây các bệnh khác nhau, nhưng chỉ có vài type gây nên mụn cóc sinh dục. HPV lây truyền rất mạnh qua tiếp xúc da với da, tuy nhiên không phải ai nhiễm HPV cũng mắc bệnh. Trên thực tế đa số trường hợp cơ thể đào thải được HPV và không có bệnh lý nào xảy ra.

Mụn cóc sinh dục là bệnh lây truyền qua đường tình dục, qua tiếp xúc da với da, do đó bệnh có thể biểu hiện bằng các nhú mềm (mụn cóc) ở rất nhiều nơi, bao gồm bộ phận sinh dục và khu vực sinh dục, hậu môn, môi, miệng, lưỡi, hầu họng, mông, đùi,…

Tuy không phải mụn cóc lúc nào cũng có thể nhìn thấy, nhưng vẫn có thể có các biểu hiện như: Tiết dịch bất thường âm đạo, ngứa, bỏng rát, chảy máu,…

Nếu mụn cóc sinh dục lan rộng hoặc phát triển to lên sẽ gây ra cảm giác không thoải mái, khó chịu hoặc thậm chí gây đau đớn.

Cho tới hiện nay chưa có biện pháp nào điều trị hoàn toàn HPV. Mụn cóc sinh dục chỉ có thể điều trị triệu chứng. Tùy từng bệnh cảnh lâm sàng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc bôi (chứa imiquimod, podophyllin và podofilox, hoặc trichloroacetic acid), hoặc có thể chỉ định can thiệp thủ thuật (như đốt điện, áp lạnh, laser,…).

Mụn rộp sinh dục là gì?

Mụn rộp sinh dục là một bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus herpes gây ra (HSV), cụ thể là HSV – 1 và HSV – 2. HSV xâm nhập vào cơ thể con người qua niêm mạc. HSV – 1 và HSV – 2 được tìm thấy trong các loại dịch cơ thể của người nhiễm (như nước bọt, tinh dịch, dịch tiết âm đạo,…).

Mụn rộp sinh dục là bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc trưng bởi các nốt rộp chứa dịch, gây đau. Sự xuất hiện của các mụn rộp thường đột ngột, có thể xuất hiện sau 2 ngày nhiễm virus hoặc có thể muộn hơn (thậm chí sau 30 ngày).

Mụn rộp có thể xuất hiện ở bất kì chỗ nào phơi nhiễm với nguồn bệnh, nhưng thường xuất hiện ở bộ phận sinh dục và khu vực sinh dục, môi, miệng, lưỡi,… Khu vực phơi nhiễm có thể xuất hiện ngứa, ngứa ran trước khi mụn rộp xuất hiện. Các nốt mụn rộp có thể vỡ và giải phóng dịch bên trong. Các triệu chứng kèm theo là sốt, đau đầu, đau thân mình, sưng đau hạch.

Giống như HPV, cho đến nay vẫn chưa có cách điều trị triệt để HSV. Để làm giảm triệu chứng của mụn rộp sinh dục, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kháng virus để làm giảm đau, giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian lành vết thương.

Cả hai bệnh đều là những bệnh lây truyền qua đường tình dục, vì vậy cách phòng tránh tốt nhất là thực hành quan hệ tình dục an toàn. Riêng HPV hiện nay đã có thể phòng tránh bằng cách tiêm vacxin phòng HPV.

Khi nào tôi nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu:

• Bạn bị mụn cóc trên mặt hoặc một bộ phận nhạy cảm khác trên cơ thể (ví dụ: bộ phận sinh dục, miệng, lỗ mũi)
• Bạn thấy chảy máu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, như mủ hoặc bong vảy, xung quanh mụn cóc
• Mụn cóc làm bạn cảm thấy đau đớn
• Mụn cóc phát triển nhanh, lây lan sang các vùng da lân cận
• Mụn cóc có triệu chứng hoặc đã tồn tại hơn 2 năm
• Màu sắc của mụn cóc thay đổi
• Bạn bị mụn cóc đồng thời mắc tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch, chẳng hạn như HIV / AIDS.

Các biện pháp chẩn đoán mụn cóc

Các bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh bằng những thông tin thu thập được từ việc:

• Kiểm tra các tổn thương;
• Cắt lấy một phần ở chỗ thương tổn bằng dao mổ và kiểm tra các dấu hiệu xem có chấm đen – mạch máu nhỏ bị vón cục;
• Cạo sinh thiết và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích (bằng kính hiển vi).

Các biện pháp điều trị mụn cóc

Đây là bệnh gây ra do virus HPV, có khi bệnh tự nhiên khỏi không để lại dấu vết gì trong vòng 6 tháng, nhưng rất hiếm, thường chỉ tự khỏi đối với một số trường hợp trẻ em hệ miễn dịch tốt. Càng để lâu mụn cóc càng có khuynh hướng lây lan nhiều hơn, do đó nên điều trị càng sớm càng tốt.

Một số phương pháp điều trị mụn cóc:

Dùng Acid Salicylic

Thuốc sẽ làm tiêu hủy, bong tróc các tế bào sừng cùng với virus ở mụn cóc. Tuy nhiên, phải mất nhiều tuần mới có thể làm mụn biến mất hoàn toàn.

Áp lạnh

Phương pháp áp lạnh thường được sử dụng nếu điều trị tại nhà không thành công. Quy trình này sử dụng một chất lỏng lạnh để đóng băng mụn cóc. Tuy nhiên phương pháp này có nguy cơ để lại sẹo nhỏ. Phương pháp này sẽ phun khí lạnh tập trung (hỗn hợp dimethyl ether và propane) lên mụn cóc của bạn. Điều này giết chết da và cho phép bạn cạo sạch bề mặt của mụn cóc. Phương pháp điều trị này là một lựa chọn tốt nếu bạn muốn cố gắng loại bỏ mụn cóc nhanh chóng, nhưng chúng không đủ mạnh để loại bỏ tất cả mụn cóc.

Đốt điện

Áp dụng cho các mụn cóc dưới 1cm hay ở vị trí khó tiểu phẫu. Mụn cóc sẽ được lấy đi bằng dòng điện cao tần. Ưu điểm là tiến hành nhanh chóng, đơn giản, có thể khoét sâu lấy hết nhân mụn cóc. Tuy nhiên thời gian lành vết thương lâu và chăm sóc vết thương phải kỹ lưỡng hơn để tránh bị nhiễm trùng.

Lazer CO₂

Phương pháp này sử dụng ánh sáng lazer làm bóc bay mụn cóc. Áp dụng cho mụn có kích thước dưới 2 cm và ở vị trí bằng phẳng (gót chân, cạnh bàn chân, lòng bàn chân…). Ưu điểm là thời gian lành vết thương nhanh hơn đốt điện, chăm sóc vết thương dễ dàng, ít nguy cơ nhiễm trùng hơn nhưng chi phí cao hơn, dễ tái phát.

Điều trị mụn cóc không phải lúc nào cũng thành công. Ngay cả sau khi co lại hoặc biến mất, mụn cóc có thể trở lại hoặc lây lan đến các bộ phận khác của cơ thể. Điều này là do hầu hết các phương pháp điều trị chỉ tiêu diệt bề mặt mụn mà không giết virus gây ra mụn cóc.

Các biện pháp điều trị tại nhà

Tôi có thể điều trị mụn cóc ở nhà không?

Mặc dù mụn cóc thường tự hết, nhưng chúng gây xấu và khó chịu, vì vậy bạn có thể điều trị tại nhà. Nhiều mụn cóc đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị có sẵn tại nhà thuốc.

Một số điều cần nhớ:

• Bạn có thể bị lây lan mụn cóc sang các bộ phận khác trên cơ thể và chúng dễ lây cho người khác. Nếu phương pháp điều trị yêu cầu bạn chà xát mụn cóc bằng giũa móng tay hoặc đá bọt, đừng sử dụng dụng cụ đó trên bất kỳ bộ phận nào khác trên cơ thể bạn và không cho phép bất kỳ ai khác sử dụng nó.
• Đừng cố gắng điều trị mụn cóc ở bàn chân nếu bạn bị tiểu đường. Gặp bác sĩ của bạn. Bệnh tiểu đường có thể gây mất cảm giác ở bàn chân, vì vậy bạn có thể dễ dàng tự làm mình bị thương mà không nhận ra điều đó.
• Đừng cố gắng loại bỏ mụn cóc trên mặt hoặc một bộ phận nhạy cảm khác trên cơ thể (chẳng hạn như bộ phận sinh dục, miệng hoặc lỗ mũi) bằng các phương pháp điều trị tại nhà.

1. Dầu tràm trà

Cùng với các lợi ích sức khỏe khác, tinh dầu tràm trà đã được nghiên cứu để sử dụng làm chất chống nấm. Dầu cây trà là một loại tinh dầu đã được chứng minh là hữu ích chống lại nấm và các sinh vật khác, bao gồm cả chấy. Dầu tràm trà là một phương thuốc có thể hữu ích để chống lại mụn cóc. Bạn có thể thoa một giọt dầu tràm trà pha loãng (trộn một giọt dầu với một hoặc hai giọt dầu vận chuyển, chẳng hạn như dầu dừa) và bôi trực tiếp lên mụn cóc.

Một số người có thể bị dị ứng với dầu tràm trà, vì vậy hãy thử một lượng nhỏ dầu tràm trà pha loãng trên cánh tay của bạn trước. Nếu không có phản ứng sau 24 giờ, nó sẽ an toàn để sử dụng.

Dầu tràm trà có thể gây kích ứng và gây bỏng hoặc viêm, đó là cách làm giảm kích thước của mụn cóc. Không dùng dầu tràm trà đường uống hoặc qua âm đạo. Bạn sẽ cần phải áp dụng dầu nhiều lần trong vài tuần. Ngừng sử dụng nếu quá khó chịu.

2. Trà xanh

Trà xanh đã được chứng minh là có hiệu quả chống lại mụn cóc sinh dục. Trà xanh được cô đặc thành một hợp chất trong một loại thuốc mỡ gọi là sinecatechin (Veregen), có sẵn theo toa.

Bạn cũng có thể mua chiết xuất trà xanh qua quầy và sử dụng tại nhà bằng cách thêm một hoặc hai giọt vào dầu dừa và bôi lên mụn cóc.

3. Tỏi

Có một số bằng chứng cho thấy sử dụng chiết xuất tỏi vào mụn cóc có thể giúp làm sạch chúng. Bạn có thể mua chiết xuất tỏi và bôi trực tiếp lên mụn cóc. Bạn cũng có thể ngâm một vài miếng gạc trong hỗn hợp tỏi và dầu. Sau đó bôi trên mụn cóc.

4. Giấm táo

Giấm táo có thể điều trị mụn cóc tại nhà. Nó tương tự như thuốc theo toa sử dụng các thành phần axit để tiêu diệt virus.

Phương pháp được khuyên dùng để điều trị mụn cóc bằng giấm táo khá đơn giản. Bạn chỉ cần bông y tế, nước, giấm táo và băng.

Cách làm:

• Trộn hai phần giấm táo với một phần nước
• Ngâm bông trong dung dịch nước giấm.
• Áp trực tiếp bông đã ngâm dung dịch lên mụn cóc.
• Che lại bằng băng gạc, cố gắng để bông đó trên mụn cóc qua đêm (hoặc lâu hơn nếu có thể).
• Bỏ bông và băng gạc ra
• Lặp lại mỗi đêm cho đến khi mụn cóc rơi ra.

Một phương pháp khác có thể sử dụng cho tay và chân của bạn là:

• Trộn các phần bằng nhau giấm táo và nước trong một cái xô hoặc thùng chứa lớn.
• Ngâm toàn bộ khu vực bị ảnh hưởng với mụn cóc trong khoảng 15 phút mỗi ngày.
• Rửa sạch da với nước khi bạn hoàn thành.

5. Rau

Rau rất tốt cho bạn theo một số cách. Hãy thử ăn các lại như: cải bắp, bông cải xanh, súp lơ, cải xoăn….

Những loại rau này có chứa Indole-3-carbinol (I3C), có thể giúp làm sạch mụn cóc sinh dục. Mình khuyên bạn nên ăn 4-5 phần rau mỗi ngày.

6. Folate và B12

Có mối liên quan giữa thiếu folate và B12 và tăng nguy cơ nhiễm virus HPV. Uống bổ sung vitamin tổng hợp hoặc folate và B-12 có thể giúp cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng HPV và loại bỏ mụn cóc.

7. Chế độ ăn uống

Có mụn cóc sẽ gây căng thẳng cho cơ thể của bạn. Cơ thể bạn có thể khó đối phó với nhiều vấn đề sức khỏe khác cùng với mụn cóc. Để giúp cơ thể bạn hồi phục nhanh hơn, bạn nên cắt bỏ mọi tác nhân gây căng thẳng miễn dịch như hút thuốc, chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt hoặc không lành mạnh.

Thực phẩm để kết hợp vào chế độ ăn uống của bạn bao gồm:

• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (quả việt quất, anh đào, cà chua, ớt chuông, bí đao)
• Rau lá xanh đậm như rau bina và cải xoăn
• Các loại ngũ cốc
• Quả hạnh
• Đậu
• Thịt nạc

Những thực phẩm này có thể giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn và giúp giảm thiểu sự tái phát của HPV.

Thực phẩm cần tránh bao gồm:

• Bất kỳ chất gây dị ứng thực phẩm có thể (sữa, đậu nành, ngô, phụ gia thực phẩm)
• Thực phẩm tinh chế như bánh mì trắng và mì ống
• Thịt đỏ
• Thực phẩm chế biến với chất béo chuyển hóa
• Cafein và các chất kích thích khác

Các biện pháp phòng ngừa mụn cóc

Chế độ sinh hoạt phù hợp giúp hạn chế sự lây lan của mụn cóc:

• Không tỉa, cắt hoặc cạo khu vực có mụn để tránh lây lan virus;
• Không sử dụng cùng dụng cụ móng tay cắt trên mụn cóc rồi sử dụng trên móng tay khỏe mạnh;
• Không cắn móng tay nếu có mụn gần các móng;
• Giữ bàn tay khô ráo nhất có thể, vì da ẩm ướt sẽ tạo điều kiện cho mụn cóc phát triển nhiều hơn;
• Rửa tay cẩn thận sau khi chạm vào mụn cóc;
• Sử dụng dép tắm và đồ dùng riêng để không lây bệnh cho người xung quanh;
• Nên chọn giày dép thích hợp, vừa vặn, không chật hay rộng quá;
• Thay đổi giày và vớ hàng ngày và để giày khô giữa mỗi lần đi. Không nên đi giày hoặc vớ của người khác, kể cả với những người bạn gần gũi;
• Dùng các miếng đế lót, đệm lót (trong giày dép) ở vị trí có các mụn cóc để giảm đau hay khó chịu.
• Ngoài ra, có thể dùng đá bọt nhám khi tắm chà lên bề mặt mụn để giảm bớt kích thước và độ sần sùi.
• Đặc biệt, hiện nay có một số loại vắc xin có thể dùng để phòng ngừa một số chủng virus HPV gây ra mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung dành cho phái nữ. Người bệnh nên chủ động tiêm phòng HPV để phòng ngừa nguy cơ gây bệnh.