Nhiều người nghĩ rằng với bản năng làm mẹ, cho bé bú đúng cách khá dễ dàng.Thực tế thì, cho bé bú đúng cách không phải là điều đơn giản, thậm chí nó còn là một kỹ năng mà bất cứ bà mẹ nào cũng cần rèn luyện. Nếu là người mới làm mẹ, đây hoàn toàn là một lĩnh vực mới mẻ. Ngay cả khi bạn đã làm mẹ, mọi đứa trẻ sơ sinh đều khác nhau và rất có thể, bạn cần thời gian để có thể hòa hợp với em bé.
Bài viết dưới đây sẽ tư vấn cho bạn cách cho trẻ bú đúng, để trẻ có thể nhận được dinh dưỡng tốt nhất và không bị chớ hay sặc.
Xem thêm: Nuôi con bằng sữa mẹ: Tất cả những gì các mẹ PHẢI biết!
Mục lục
Tư thế cho con bú đúng là như thế nào?
Điều quan trọng đầu tiên là tư thế cho trẻ bú. Sau đây là vài tư thế bạn có thể thực hành ngay:
Tư thế bế ru thuận tay
Ở tư thế này, mẹ để bé nằm trên cánh tay tự nhiên như khi ru bé ngủ. Trên thực tế, bế ru thuận tay là tư thế cho bé bú phổ biến nhất và cũng dễ học nhất.
Để cho bé bú ở tư thế bế ru thuận tay, mẹ thực hiện theo các bước sau:
- Nếu mẹ cho bé bú vú bên trái thì dùng tay trái để bế bé, ngược lại nếu mẹ cho bé bú bên phải thì dùng tay phải bế bé sao cho toàn bộ thân và đầu của bé đều nằm trên đường thẳng.
- Để mặt bé đối diện với núm vú, bụng bé áp vào bụng mẹ.
- Cho bé ngậm bắt núm vú.
Tư thế bế ru ngược tay
Tư thế này rất phù hợp với những trẻ sinh non, lực mút yếu. Ở tư thế bế ru ngược tay, bé sẽ bú mẹ dễ dàng hơn và ngậm bắt núm vú được lâu hơn.
Mẹ thực hiện như sau:
- Ngược lại với tư thế bế ru ngược tay, nếu mẹ cho bé bú vú bên trái thì dùng tay phải để bế bé, còn nếu cho bé bú vú bên phải thì dùng tay trái để bế bé, tay còn lại giữ đầu bé.
- Để mặt bé đối diện với núm vú, bụng bé áp vào bụng mẹ.
- Cho bé ngậm bắt núm vú.
Tư thế ôm trái banh
Tư thế cho bé bú ôm trái banh hợp với những mẹ có núm vú dẹt hoặc bị tụt vào trong, bầu vú lớn hoặc phản xạ xuống sữa quá mạnh. Với những mẹ sinh mổ, đây cũng là tư thế bú rất tốt vì em bé sẽ không đè lên vết mổ của mẹ.
Mẹ thực hiện tư thế ôm trái banh như sau:
- Mẹ đặt bé nằm ngửa ở bên trái hoặc bên phải mẹ sao cho đầu bé ngang tầm với núm vú.
- Nếu bé bú bên trái thì mẹ dùng bàn tay trái đỡ đầu và gáy của bé. Ngược lại bé bú bên phải thì mẹ dùng bàn tay phải đỡ đầu và gáy của bé.
- Để bé ngậm bắt núm vú.
Tư thế nằm nghiêng
Cho bé bú ở tư thế nằm nghiêng thích hợp cho những mẹ cho bé bú vào ban đêm, mẹ sinh mổ hoặc mẹ muốn nghỉ ngơi một chút cho bé bú.
Mẹ thực hiện cho bé bú ở tư thế nằm nghiêng như sau:
- Mẹ nằm nghiêng, có thể kê gối ở đùi và đầu gối.
- Để bé nằm quay mặt vào bầu vú mẹ, kéo bé lại gần để ngậm bắt vú mẹ.
- Mẹ có thể dùng tay đỡ đầu hoặc hông bé để bé bú mẹ dễ hơn.
Đưa bé ngậm bắt vú đúng cách
Bây giờ em bé đã ở đúng vị trí, điều quan trọng là em bé của bạn được cho bú đúng cách. Cho bú không đúng cách là nguyên nhân phổ biến nhất gây khó chịu cho vú, đặc biệt là đau núm vú. Cho bé ngậm bắt vú bằng các mẹo sau:
Nhẹ nhàng chạm núm vú vào môi em bé
Điều này sẽ mở miệng bé rất rộng, giống như một cái ngáp. Một số chuyên gia tư vấn cho bé bú đề nghị hướng núm vú của bạn về phía mũi của bé và sau đó hướng nó xuống môi trên để mở miệng. Điều này ngăn chặn môi dưới bị kẹt trong khi bé bú. Nếu em bé của bạn quay đi, nhẹ nhàng vuốt má ở phía gần bạn nhất. Phản xạ bú sẽ khiến bé quay ngược về phía vú của bạn.
Đưa bé về phía vú của bạn
Đừng di chuyển vú của bạn về phía miệng hoặc nhét núm vú của bạn vào miệng bé – thay vào đó hãy để bé chủ động. Có thể mất một vài lần thử trước khi bé mở miệng đủ rộng để ngậm đúng cách.
Hãy chắc chắn rằng miệng của bé trùm cả núm vú và quầng vú
Chỉ mút núm vú sẽ không nén các tuyến sữa tiết sữa và có thể gây đau và nứt núm vú. Nếu bé ngậm cả núm và quầng vú bé sẽ có thể bú dễ dàng và không làm bạn đau. Ban đầu khi sữa nhiều có thể bé sẽ bú nhanh, sau đó bú dần đều, nhịp nhàng vừa nút, vừa nuốt, thở và nghỉ một vài phút rồi lại bú tiếp.
Kiểm tra xem vú của bạn có chặn mũi bé không
Khi bé ngậm vú và mũi bị chặn, bạn có thể ấn nhẹ vú bằng ngón tay để di chuyển nó ra khỏi mũi bé. Nâng cao em bé một chút cũng có thể làm bé dễ thở hơn. Nhưng khi bạn di chuyển, hãy chắc chắn rằng em bé vẫn ngậm bắt vú đúng các.
Quan sát bé bú
Kiểm tra má của em bé: Bạn sẽ thấy có sự chuyển động mạnh mẽ, ổn định, nhịp nhàng. Điều đó có nghĩa là thiên thần của bạn đang bú và nuốt thành công.
Nếu bạn cần định vị cho bé bú một lần nữa, hãy để em bé rời vú và bắt đầu chạm vú vào môi một lần nữa để bé ngậm lấy núm vú và quầng vú trong miệng. Ban đầu, có thể mất khá nhiều lần thử để bé bú đúng cách. Hãy tập cho bé dần dần. Em bé của bạn sẽ hạnh phúc hơn nếu những nỗ lực của bé thu lại một ngụm sữa chứ không phải là một ngụm không khí.
Rút vú ra nhẹ nhàng
Việc rút vú ra khỏi miệng bé đột ngột có thể gây tổn thương cho núm vú của bạn – cho dù có gặp vấn đề cần phải cho bé ngậm lại hay bé vẫn bú xong nhưng vẫn giữ chặt vú. Trước tiên hãy phá vỡ lực hút bằng cách ấn vú gần miệng bé hoặc nhẹ nhàng đưa ngón tay vào khóe miệng bé, sau đó từ từ rút ra.
Một vài vấn đề khi cho con bú
Gặp khó khăn khi cho bé bú? Dưới đây là cách khắc phục một số vấn đề phổ biến nhất khi cho bé bú:
Khí
Nhiều trẻ sơ sinh nuốt không khí trong khi bú, có thể dẫn đến khó chịu và đau bụng. Nhưng những em bé được ngậm đúng cách sẽ nuốt ít không khí trong quá trình bú. Dành thời gian để đảm bảo bé bú đúng cách trong suốt quá trình ăn. Và hãy chắc chắn để bé ợ xong trước khi bạn chuyển bé sang vú còn lại và ợ sau khi cho ăn để đảm bảo bé đã đẩy khí ra ngoài.
Trào ngược
Nếu trẻ sơ sinh của bạn thường xuyên nhổ ra giữa các lần cho ăn , đừng lo lắng rằng bé ăn không đủ (hầu hết trẻ sơ sinh phun phì phì với vẻ thích thú mặc dù điều đó có thể làm bạn khó chịu). Nhưng nếu nhổ có liên quan đến kém tăng cân hoặc các triệu chứng khác của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hãy thử cho bé ăn ở tư thế thẳng đứng hơn một chút, trong đó đầu của bé cao hơn một chút so với phần còn lại của cơ thể. Cũng cố gắng đỡ bé thẳng đứng trong khoảng 30 phút sau khi bé bú. Nếu bé ngủ thiếp đi sau khi bú, hãy thử chống đỡ nệm cũi bằng một chiếc gối mỏng dưới nệm để bé nằm nghiêng một chút. (Không sử dụng gối chèn hoặc gối ôm vì những thứ này có thể làm tăng nguy cơ SIDS- Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh)
Núm vú phẳng hoặc tụt
Nếu núm vú của bạn phẳng hoặc tụt, bé có thể khó ngậm hơn – nhưng chắc chắn vẫn có thể. Giúp bé bắt vú chặt hơn trong khi bạn cho bé bú bằng cách dùng ngón cái và ngón trỏ của bạn bắt lấy bên ngoài quầng vú và nén toàn bộ để bé bú. Sử dụng dụng cụ hút giữa các lần cho ăn để làm cho núm vú của bạn dễ dàng rút ra hơn.
Những tư thế cho bú cần tránh
Nếu em bé của bạn không bú đúng cách, ngực của bạn có thể không được kích thích để sản xuất nhiều sữa hơn và ngay từ đầu bé có thể không nhận được đủ sữa mẹ. Điều đó có thể dẫn đến nhiều vấn đề hơn nữa. Dưới đây là một số lưu ý cho bé bú cần tránh:
- Bạn không nên cố bắt bé bú: Nhiều rắc rối về tư thế xảy ra do mẹ đang còng lưng bế bé, cố gắng nhét vú vào miệng. Thay vào đó, giữ thẳng lưng và đưa bé lên vú.
- Cơ thể và đầu của bé ở các hướng khác nhau: Bạn cần để người bé đối diện với người bạn, bụng bé đối diện bụng bạn và mặt bé đối diện bầu sữa. (Hãy tưởng tượng bạn quay đầu sang một bên và nuốt thức ăn. Hoàn toàn không dễ phải không?)
- Cơ thể của em bé quá xa vú: Nếu có, bé sẽ kéo núm vú của bạn trong khi bú – bạn vừa đau mà bé lại không thể bú thỏa mãn.
Hậu quả của việc cho bé bú sai cách
Chứng vàng da của trẻ sơ sinh kéo dài
Đa phần trẻ sơ sinh trong tháng ngủ nhiều, có khi ngủ liên tục và không biết đòi bú. Nhiều người vì thế cũng để kệ và không cho bé bú đủ từ 8-12 lần/ngày. Điều này không những khiến bé chậm tăng cân mà còn làm cho chứng vàng da trong tuần đầu của bé thêm nặng.
Mẹ nhiều sữa, bé bú nhiều mà vẫn chậm tăng cân
Đây là hậu quả của việc bé bú ngậm sai, hoặc mẹ sợ hai bầu vú mất cân đối nên cho bú cả 2 bên ti trong cùng 1 cữ. Hậu quả là bé yêu của bạn chỉ được “giải khát” bằng lượt sữa đầu mà không được tận hưởng lớp sữa sau nhiều chất dinh dưỡng, do đó bé chậm tăng cân là tất yếu.
Mẹ bị tắc tuyến sữa
Một trong những nguyên nhân khiến mẹ tắc tuyến sữa là do mẹ áp dụng cách cho bé bú sai kỹ thuật cơ bản và không cho bú ngay sau sinh hoặc bú quá ít lần/ngày
Ti mẹ bị nứt cổ gà do nhiễm nấm Candida
Nứt cổ gà là hiện tượng đầu ti mẹ đau rát, nứt như những vết cắt sau. Có một số trường hợp mẹ song song cho bé bú và ti bình, ti giả nên bé bị nhiễm nấm từ núm vú nhân tạo đó và khi bú mẹ thì lây nhiễm vào đầu ti mẹ.
Ti mẹ bị nứt cổ gà do nhiễm khuẩn
Nguyên nhân có thể do tư thế cho bé bú sai sách, khớp ngậm không đúng. Nhưng nguyên nhân chính là việc mẹ chưa giữ gìn vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi cho bé bú, kể cả vệ sinh bầu vú, núm vú và tay.
Cho bé bú sớm, bú liên tục mà sữa mẹ vẫn ít
Mặc dù mẹ cho bú liên tục, bú sớm nhưng cách cho bú không đúng khoa học thì việc bé bú cũng không có tác dụng kích sữa về nhanh.
Bé bị sặc sữa
Cách cho bé bú sai tư thế sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng sặc sữa, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Đối với trẻ hơn 3 tháng tuổi, đã bắt đầu hóng chuyện, có lúc vừa bú vừa chơi đùa hoặc đang bú mà bị ho, khóc gắt, nhưng mẹ vẫn cho bú thì rất dễ gây sặc. Ngoài ra, nhiều mẹ ép bé bú quá no trong khi dung tích dạ dày bé còn nhỏ, dạ dày thẳng chứ chưa như người lớn nên dễ bị trào ngược. Còn có nhiều trường hợp bé bị sặc sữa do sữa mẹ chảy xuống quá nhanh và quá nhiều.
Để phòng tránh sặc sữa khi bú, bạn cần lưu ý:
- Không cho bé vừa bú vừa ngủ
- Nếu bé khóc, bé ho thì tạm dừng cho bú đến khi bé nín
- Không để bé quá đói vì khi đói bé háu ăn, háu bú nên cũng dễ bị sặc
- Nên cho bé bú ở không gian yên tĩnh, 1 mẹ 1 bé để bé tập trung bú, không vừa bú vừa hóng chuyện.
- Phải thực hành đúng tư thế cho bé bú đúng cách như nếu trên để đảm bảo bé bú thoải mái, không gập cổ hoặc quá ngửa cổ dễ bị sặc.
- Nếu sữa mẹ quá nhiều, chảy quá nhanh thì bạn có thể dùng 2 ngón tay kẹp bớt đầu vú để ngăn bớt sữa xuống.
Khi không may bé bị sặc sữa, bạn cần sơ cứu ngay theo thao tác sau:
- Hút hết sữa trong miệng, mũi của bé bằng thiết bị chuyên dụng hoặc quấn gạc mềm quanh ngón tay rồi đưa vào khoang miệng để thấm hết sữa, tránh để sửa tràn vào khí quản.
- Vỗ dứt khoát vào lưng hoặc véo nhẹ lòng ban chân để bé ho hoặc khóc, giúp đẩy hết dung dịch sữa ra ngoài.
- Nếu trẻ vẫn bị sặc, đặt bé nằm sấp, đầu chúc xuống trên một cánh tay, dùng lòng bàn tay kia vỗ mạnh dứt khoát 5 cái vào lưng chỗ giữa hai xương bả vai. Lặp lại cho đến khi bé hết ngạt thở.
Sau khi sơ cứu nên vệ sinh sạch mũi họng cho bé bằng dụng cụ rửa xịt mũi chuyên dụng.
Chúc bạn và bé yêu luôn khỏe mạnh!
