Trẻ 6 tháng tuổi: Sự phát triển và cách chăm sóc

Bé của bạn đang ở giữa năm đầu đời. Rất nhiều điều đã xảy ra trong sáu tháng qua khi bạn chứng kiến ​​đứa con nhỏ của mình lớn lên từ một đứa trẻ sơ sinh nhỏ bé đến một đứa trẻ 6 tháng tuổi đang cười. Tháng này là một thay đổi lớn đối với em bé, với rất nhiều phát triển mới thú vị, như bắt đầu ăn thức ăn đặc, bập bẹ và ngồi dậy. Tìm hiểu thêm về những gì bạn cần biết để chăm sóc bé 6 tháng tuổi nhé!

Xem thêm: Nuôi con bằng sữa mẹ: Tất cả những gì các mẹ PHẢI biết!

Sự phát triển của trẻ 6 tháng tuổi

Tại tháng thứ 6, sự phát triển của em bé vẫn hơi chậm. Trong khi em bé vẫn đang phát triển, bé có thể sẽ không tăng cân nhiều như trước. Trung bình, em bé sáu tháng tuổi đã tăng hơn gấp đôi trọng lượng sơ sinh của chúng, với một số em bé có thể tăng thêm vài cân. Nếu như những tháng đầu sau sinh trọng lượng của bé sẽ tăng đều có thể đạt 1kg mỗi tháng thì từ tháng thứ 6 trở đi mức tăng trưởng của bé sẽ chậm lại, trung bình tăng khoảng 28 gram/tháng. Chiều cao cũng phát triển chậm hơn những tháng trước. Vì vậy, khi thấy bé không tăng cân hoặc tăng ít mẹ cũng không cần quá lo lắng, nên tích cực chăm sóc bé tốt hơn. Sáu tháng cũng đánh dấu rất nhiều cột mốc phát triển lớn cho em bé của bạn.

Các mốc phát triển của bé yêu

Thân hình

• Bắt đầu chuyền đồ chơi từ tay này sang tay kia
• Lật người từ sấp ra ngửa và ngược lại
• Ngồi mà không cần mẹ hỗ trợ
• Tự ngồi dậy
• Bò tới bò lui trên sàn
• Nâng tay, đầu gối lên và đá qua đá lại
• Mẹ có thể giữ thăng bằng cho bé đứng
• Sử dụng tay quơ cào các đồ vật xung quanh
• Tầm nhìn xa tốt hơn, nhìn ngó xung quanh

Trí não

• Bộc lộ cảm xúc vui vẻ hay khó chịu hoặc buồn bã bằng âm thanh
• Đáp lại khi người khác nói chuyện cùng
• Nhận ra tên mình khi được gọi tên
• Nhận ra khuôn mặt quen thuộc của người nhà
• Có phản xạ nếu gặp ai đó là người lạ (sợ hãi, khóc lóc hoặc ngó tìm người thân)
• Thích ngắm mình trong gương
• Bắt đầu kết hợp các nguyên âm với nhau khi nói chuyện
• Mỉm cười, cười lớn khi nói được phụ âm như b, m
• Tìm hiểu về thế giới thông bên ngoài qua vị giác và xúc giác, cho đồ vật vào miệng, mút.

Khi nào cần đưa bé đi khám

Mặc dù mỗi em bé sẽ có một sự phát triển khác nhau, nhưng nếu em bé của bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào sau đây, hãy chắc chắn trao đổi với bác sĩ hoặc đưa bé đi khám ngay:

• Không cố gắng với tới các đồ vật xung quanh chúng
• Không đáp lại tình cảm từ bạn
• Không có phản ứng để đáp ứng với âm thanh bên ngoài
• Không thể mang đồ xung quanh, như đồ chơi vào miệng
• Không thể tạo ra âm thanh bộc lộ cảm xúc
• Không thể lật người
• Không cười hoặc không nói bi bô
• Có vẻ khó hoặc không thể di chuyển đầu dễ dàng
• Không tăng cân.

Một ngày của trẻ 6 tháng tuổi diễn ra như thế nào?

Khi được 6 tháng tuổi, em bé của bạn sẽ năng động hơn rất nhiều so với những tháng trước và sẽ cần nhiều sự chăm sóc hơn khi chúng bắt đầu trở nên “ngọ nguậy”  hơn. Một ngày điển hình của một đứa trẻ 6 tháng tuổi có thể là:

• 7 giờ sáng-thức dậy và sẵn sàng cho một bữa ăn sữa mẹ hoặc sữa công thức. Nếu bé của bạn đã bắt đầu ăn dặm, bạn cũng có thể cho bé ăn thêm một phần thức ăn vào bữa sáng, chẳng hạn như bơ nghiền, chuối hoặc dâu tây. Một lời khuyên là bạn nên cho bé bú mẹ hoặc bú bình trước khi có ăn dặm.
• 9 giờ sáng-giấc ngủ trưa đầu tiên trong ngày, từ 45 phút đến 1,5 giờ
• 10 giờ sáng-dậy ăn một bữa và chơi
• 11:30 sáng -một giấc ngủ ngắn có thể đến
• 12:30 trưa -thức dậy và sẵn sàng cho một bữa ăn khác. Một lần nữa, nếu bạn đã cho bé ăn dặm, bạn có thể làm một bữa ăn nhỏ với rau củ xay nhuyễn, ngũ cốc hoặc trái cây.
• 02:00 trưa -ngủ ngắn
• 14:00 chiều -thức dậy, ăn và chơi
• 18h00 -bạn có thể đặt em bé lên một chiếc ghế bành cùng với bạn và gia đình để mọi người có thể ăn tất cả các món ăn cùng nhau.
• 19h00 -một số hoạt động chẳng hạn như tắm, kể chuyện, massage cho trẻ sơ sinh hoặc chơi đùa cùng nhau
• 19h30 -ngủ

Chăm sóc em bé 6 tháng tuổi

Bắt đầu với đồ ăn đặc

Khi được 6 tháng tuổi, em bé của bạn chính thức được coi là có thể ăn đồ ăn đặc hơn một chút. Vì vậy, điều đó có nghĩa là bạn nên bắt đầu cho bé ăn đồ cứng ngay lập tức? Không cần thiết.

Mặc dù hầu hết các bé bắt đầu ăn đồ ăn đặc khoảng 6 tháng tuổi, bạn cũng có thể bắt đầu cho bé ăn đồ ăn đặc ở bất cứ thời gian nào trong khoảng từ 4 tháng đến 8 tháng (còn gọi là ăn dặm). Hãy bắt đầu cho bé ăn bằng ngũ cốc tăng cường chất sắt trộn với sữa mẹ hoặc sữa bột. Khi bé điều chỉnh được và ăn thức ăn đặc, hãy cho bé ăn một số loại trái cây và rau quả nhuyễn. Mỗi khi bạn cho bé ăn thứ gì mới, hãy đợi một vài ngày để đảm bảo bé không bị dị ứng.

Tất cả các bé phát triển khác nhau và một số bé có thể sẵn sàng bắt đầu ăn đồ ăn đặc sớm hơn những bé khác. Thay vì cho rằng 6 tháng phải bắt đầu cho bé ăn đồ ăn đặc, bạn cần theo dõi các dấu hiệu của bé để xem bé đã sẵn sàng để ăn chưa. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyên bạn nên tìm kiếm các dấu hiệu sau đây của bé:

• Ngóc đầu lên được
• Mở miệng khi thức ăn ở gần
• Ăn thức ăn từ một cái muỗng vào miệng
• Cân nặng ít nhất là 6kg hoặc đã tăng gấp đôi so với trọng lượng sơ sinh của bé
• Thể hiện sự quan tâm tích cực đối với thực phẩm, chẳng hạn như với lấy thìa hoặc xem bạn ăn.

Nếu em bé của bạn đã sẵn sàng cho thức ăn đặc, hãy thử các lựa chọn sau:

• Tự làm đồ ăn cho bé: Tự làm đồ ăn cho bé thường được các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng vì đó là cách tốt nhất để đảm bảo bé có được thực phẩm tươi và tốt cho sức khỏe. Bạn có thể hấp một số loại rau mềm, chẳng hạn như bí, đậu ngọt, hoặc xay nhuyễn một loại rau tươi cho hương vị đầu tiên của bé.
• Mua sẵn đồ ăn cho bé đã chuẩn bị: Có nhiều lựa chọn bổ dưỡng cho thức ăn trẻ em mà bạn có thể mua từ cửa hàng nếu bạn không có thời gian hoặc đồ để tự làm. Bạn nên lựa chọn những cửa hàng dinh dưỡng đảm bảo vệ sinh và dinh dưỡng cho bé nhé!

Để chuẩn bị cho bé ăn lần đầu tiên, bạn sẽ cần một số đồ dùng sau để sẵn sàng:

• Ghế cao hoặc ghế trẻ em với tựa lưng thẳng đứng
• Yếm ăn dặm cho trẻ: Em bé của bạn rất có thể sẽ cần một vài lần thử trước khi bé ăn đồ ăn, vì vậy hãy chuẩn bị vài yếm ăn dặm để tránh thức ăn vương vãi.
• Muỗng mềm và bát để sử dụng
• Nồi nhỏ để nấu bột
• Bộ chế biến đồ ăn dặm
• Máy xay sinh tố

Khi bạn bắt đầu cho một loại thực phẩm nào đó vào chế độ ăn của bé, hãy bắt đầu với số lượng nhỏ mỗi lần. Các bé thích đồ ăn ngọt tự nhiên. Vì vậy, hãy yên tâm bạn có thể cho bất kỳ loại thực phẩm lành mạnh và tươi mới nào vào chế độ ăn của bé, thậm chí là trái cây. Mặc dù các bác sĩ thường khuyên dùng một số loại ngũ cốc nhưng  không có bằng chứng y khoa nào cho rằng bắt buộc phải dùng ngũ cốc trước. Bây giờ, các chuyên gia khuyên phụ huynh hoặc người chăm sóc bắt đầu với thực phẩm tươi mới.

Cho dù bạn bắt đầu với loại thực phẩm nào, hãy dùng một loại thực phẩm tại một thời điểm để bạn có thể theo dõi bé xem có bất kỳ dị ứng hoặc phản ứng nào với thực phẩm đó không. Dưới đây là một số mẹo khác cần ghi nhớ khi em bé của bạn bắt đầu ăn dặm:

• Bạn cần cho bé ăn món mới một vài lần trước khi em bé chấp nhận. Vì vậy, nếu lúc đầu bạn không thành công, điều đó không có nghĩa là con bạn ghét thức ăn đó, bé có thể chỉ cần thêm một vài lần cho ăn để quen với mùi vị và kết cấu mới.
• Nhu động ruột của bé cũng có thể hơi khác một chút vì chúng ăn nhiều chất rắn hơn.
• Bắt đầu với 1-2 muỗng thức ăn, hai đến ba lần mỗi ngày khi bạn bắt đầu cho ăn và từ từ tăng lên đến khoảng 4-5 muỗng mỗi lần cho đến khi bé chấp nhận ăn dặm.
• Xay nhuyễn thức ăn, cho bé ăn thức ăn mềm trước rồi từ từ tăng dần độ cứng. Không bao giờ ép bé hoàn thành một phần ăn. Nếu bé quay đầu đi hoặc ngậm miệng, đừng ép buộc bé ăn thêm.
• Các loại thực phẩm ngoài giới hạn duy nhất là bất kỳ loại thực phẩm nào có thể gây nghẹt thở và mật ong. Em bé dưới 1 tuổi không nên ăn mật ong.

Dinh dưỡng cho bé 6 tháng tuổi

Mặc dù em bé của bạn đã bắt đầu ăn thức ăn đặc nhưng em bé vẫn sẽ cần tiếp tục ăn sữa mẹ và sữa công thức bởi đó là nguồn dinh dưỡng chính của bé. Vì em bé của bạn ăn nhiều chất rắn hơn trong vài tháng tới, bạn có thể nhận thấy rằng em bé của bạn không yêu cầu bú nhiều hoặc vài bà mẹ sẽ không con bú thường xuyên. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu này, điều quan trọng là không bữa bú của bé hoặc cắt bỏ bất kỳ bữa sữa công thức nào. Bạn sẽ muốn cho bé thời gian để từ từ điền chỉnh. Từ 4 đến 6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh thường sẽ uống 150-250ml sữa công thức mỗi lần cho ăn hoặc sẽ bú sau ba đến năm giờ.

Hãy nhớ rằng, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn cung cấp cho chúng tất cả lượng nước mà chúng cần, vì vậy bạn chưa cần cho bé uống nước. Khi em bé của bạn bắt đầu ăn dặm hoặc tùy thuộc vào hoàn cảnh (có thể bạn sống ở nơi có khí hậu rất nóng), bạn có thể cho bé bắt đầu uống những ngụm nước nhỏ trong vài tháng tới. Hãy nhớ rằng trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi không bao giờ nên uống nước trái cây. AAP lưu ý rằng đến 6 tháng, 80 % các gia đình đã bắt đầu cho trẻ uống nước trái cây, nhưng mình khuyên bạn nên cho bé ăn sữa mẹ hoặc sữa công thức trong năm đầu đời.

Giấc ngủ của trẻ 6 tháng tuổi

Đến 6 tháng, nhiều em bé ngủ suốt đêm và ngủ hai đến ba giấc ban ngày. Nếu ém bé của bạn không ngủ suốt đêm, điều đó không nhất thiết có nghĩa là sai, có thể là em bé của bạn đang phát triển theo một mốc thời gian khác nhau hoặc có nhu cầu ngủ khác các em bé khác. Những vấn đề như tăng trưởng nhanh, nhiễm trùng hoặc mọc răng cũng có thể làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ vào ban đêm. Một số cha mẹ thấy rằng trẻ sơ sinh bắt đầu ngủ ngon hơn một chút vào ban đêm khi chúng bắt đầu ăn dặm. Đó chỉ là một dấu hiệu khác cho thấy em bé của bạn đang lớn nhanh!

Khi được 6 tháng, nhiều em bé bắt đầu có thể lật úp người, đây có thể là mối quan tâm của nhiều bậc cha mẹ khi đi ngủ. May mắn thay, sau 6 tháng, nguy cơ SIDS (Hội chứng đột tử của trẻ sơ sinh) đã giảm đáng kể. AAP hiện khuyến nghị các bậc cha mẹ luôn đặt bé ngủ ngửa, nhưng không cần điều chỉnh lại cho bé nếu chúng lăn lộn trong khi ngủ. Để tiếp tục giảm nguy cơ SIDS cho trẻ sơ sinh, bạn có thể:

• Ngừng quấn tã cho bé, vì nó có thể gây nguy hiểm nếu nó bị lỏng khi em bé của bạn hoạt động nhiều hơn
• Không để bất cứ thứ gì mềm hoặc lỏng trên giường, bao gồm chăn, mền, gối hoặc thú nhồi bông
• Không sử dụng các tấm chắn nôi
• Sử dụng túi ngủ thay vì chăn trong những tháng lạnh hơn
• Bật quạt trong phòng của bé
• Giữ nhiệt độ mát và thoải mái để bé không bị quá nóng
• Loại bỏ tất cả rèm cửa sổ trong nhà của bạn

Tiêm chủng cho bé

Đã đến lúc cho bé đi tiêm chủng. Trong tháng 6 này, bé nên được tiêm chủng mũi sau:

• Vắc xin cúm mũi 1.

Lưu ý: Mũi 2 tiêm sau mũi 1 một tháng, sau đó tiêm vào đầu vụ cúm hàng năm là cuối tháng 9 và đầu tháng 10

Tác dụng phụ của tiêm chủng nói chung là nhẹ và có thể bao gồm sốt nhẹ, đỏ tại chỗ tiêm, quấy khóc và / hoặc buồn ngủ. Nếu bạn tin rằng em bé của bạn có phản ứng bất lợi với vắc-xin, bạn nên nói chuyện với bác sĩ về các bước tiếp theo.

Mọc răng của trẻ 6 tháng tuổi

Em bé của bạn cũng có thể bắt đầu mọc răng trong tháng này nếu chúng chưa có. Bác sĩ nhi khoa sẽ khuyên bạn theo dõi các triệu chứng mọc răng của con bạn, giữ cho chúng thoải mái, dùng thuốc nếu cần để giảm đau và bắt đầu vệ sinh răng miệng. Em bé của bạn có thể chưa có răng, nhưng vẫn cần vệ sinh miệng hàng ngày. Học viện Nha khoa Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo các bậc cha mẹ nên bắt đầu đánh nướu răng cho bé bằng bàn chải đánh răng mềm ngay từ khi mới sinh. Bạn có thể thêm một lượng nhỏ kem đánh răng lúc vệ sinh khi bé có răng.

Một số lời khuyên an toàn hữu ích khác cần ghi nhớ trong tháng này khi em bé của bạn lớn lên là:

• AAP hiện không khuyến nghị sử dụng xe tập đi cho bé vì chúng có nguy cơ té ngã và không hữu ích cho sự phát triển của bé. Thay vào đó, khuyến khích bé học cách đứng bằng cách giữ chúng ở tư thế thẳng đứng và tập cho bé.
• Luôn luôn sử dụng ghế ngồi cho em bé phía sau xe ô tô cho đến khi ít nhất hai tuổi.
• Không bao giờ đặt ghế riêng của bé ở ghế trước hoặc gần túi khí.
• Bây giờ là thời điểm bạn nên chuẩn bị căn nhà an toàn trước khi bé tập bò, như bọc các góc cạnh sắc nhọn ở bàn ghế, sử dụng ổ cắm an toàn…
• Vào tháng thứ 6, em bé của bạn sẽ bắt đầu lấy và quơ các đồ vật, chẳng hạn như tách cà phê nóng của bạn vào buổi sáng hoặc xoong nồi trên bàn. Hãy chú ý đặc biệt để những thứ có thể gây nguy hiểm ra ngoài tầm với của bé. Nếu em bé của bạn bị bỏng, hãy xử lý vùng bỏng bằng nước mát, che lại bằng băng vải sạch và gọi bác sĩ ngay.

Hãy ghi nhớ những điều cần biết khi bạn kỷ niệm sáu tháng đầu đời của bé:

• Bạn có thể mua một chiếc bánh sinh nhật: 6 tháng đầu đời của bé xứng đáng để bạn và gia đình tổ chức một bữa tiệc nho nhỏ. Sáu tháng là một thành tựu lớn và nếu bạn cảm thấy cần một cái gì đó để chúc mừng, hãy đi mua bánh ngọt ngay. Chỉ cần nhớ rằng chiếc bánh chắc chắn là dành cho bạn nhiều hơn em bé (vì em bé chưa thể ăn nhiều bánh ngọt mà) nhưng mà, dù sao bạn cũng là người làm tất cả công việc ở đây, vì vậy bạn xứng đáng.
• Hãy tự chúc mừng: Đến 6 tháng, phần lớn các bà mẹ không còn cho con bú. Và mặc dù có nhiều yếu tố khiến phụ nữ khó cho con bú sau 6 tháng đầu, chẳng hạn như công việc, điều kiện y tế và thiếu sự hỗ trợ, ưu tiên hàng đầu của các tổ chức y tế là khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Nếu bạn đã có thể cho con bú trọn vẹn tức là bạn đã cho bé một khởi đầu tuyệt vời cho cuộc sống. Hãy ăn mừng những thành công mà bạn có được khi làm mẹ. Bạn đang làm rất tốt!
• Giai đoạn này là một độ tuổi tuyệt vời để thực sự tận hưởng em bé của bạn: Giai đoạn 6 tháng tuổi là khoảng thời gian rất đặc biệt trong cuộc sống của con bạn, bởi vì hầu hết các bé ở độ tuổi này thường vui vẻ, thích mỉm cười và đùa giỡn với bạn và chúng chưa bò đi nên có thể bạn sẽ ít gặp những rắc rối hơn.

Xem thêm: Trẻ 7 tháng tuổi: Sự phát triển và cách chăm sóc hiệu quả