Kính áp tròng là một lựa chọn tuyệt vời cho gần như bất cứ ai cần điều chỉnh thị lực và không muốn đeo kính mắt toàn thời gian hoặc trải qua phẫu thuật LASIK. Kính áp tròng cũng có thể giúp bạn có màu mắt đẹp hơn, cuốn hút hơn. Tuy nhiên việc sử dụng kính áp tròng sai cách mang lại nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho mắt. Vậy bạn đã biết cách lựa chọn kính áp tròng chưa?
Dưới đây là những điều cơ bản bạn nên biết về kính áp tròng trước khi bạn quyết định sử dụng nó.
Mục lục
Chất liệu kính áp tròng
Khi lựa chọn kính, thứ đầu tiên bạn cần quan tâm đó chính là chất liệu nào sẽ đáp ứng nhu cầu của bạn. Có 5 loại chất liệu làm kính áp tròng:
Kính áp tròng mềm
Mắt kính mềm được làm từ nhựa giống như gel, chứa nước gọi là hydrogel. Những mắt kính này rất mỏng và dễ uốn và phù hợp với bề mặt trước của mắt. Được giới thiệu vào đầu những năm 1970, mắt kính hydrogel khiến kính áp tròng trở nên phổ biến hơn nhiều vì chúng thường thoải mái ngay lập tức. Sự ra đời của mắt kình này đã thay thế kính áp tròng cứng làm bằng nhựa PMMA (xem bên dưới). Các mắt kính PMMA thường mất nhiều tuần để thích nghi và nhiều người không thể đeo chúng thành công.
Kính áp tròng silicon
Đây là một loại kính áp tròng mềm tiên tiến có độ xốp cao hơn so với mắt kính hydrogel thông thường và cho phép nhiều oxy hơn đến giác mạc. Được giới thiệu vào năm 2002, kính áp tròng silicon hydrogel hiện là loại ống kính phổ biến nhất được quy định tại Hoa Kỳ.
Kính áp tròng cứng thấm khí
Kính áp tròng cứng thấm khí – còn gọi là mắt kính GP hoặc RGP – là loại kính áp tròng cứng giống như kính PMMA (xem bên dưới) nhưng xốp và cho phép oxy đi qua. Do chúng có thể thấm oxy, mắt kính GP có thể vừa khít với mắt hơn mắt kính PMMA, khiến chúng thoải mái hơn so với kính áp tròng cứng thông thường.
Kể từ khi được giới thiệu vào năm 1978, kính áp tròng thấm khí về cơ bản đã thay thế kính áp tròng PMMA. Loại kính này cung cấp tầm nhìn sắc nét hơn so với các kính áp tròng hydrogel mềm và silicone – đặc biệt nếu bạn bị loạn thị.
Mắt thường mất một thời gian để điều chỉnh mắt kính thấm khí khi mới bắt đầu đeo, nhưng sau giai đoạn thích ứng ban đầu này, hầu hết mọi người đều thấy mắt kính GP thoải mái như mắt kính hydrogel.
Kính áp tròng lai (Hybrid contact lenses)
Loại kính này được thiết kế để mang lại sự thoải mái như khi đeo kính hydrogel mềm hoặc silicon, kết hợp với hệ thống quang học trong suốt của mắt kính thấm khí. Các mắt kính lai có một vùng trung tâm là kính cứng thấm khí, vùng xung quanh được làm bằng chất liệu hydrogel hoặc silicone hydrogel. Mặc dù có những ưu điểm này, nhưng chỉ có một tỷ lệ nhỏ đeo kính áp tròng lai, có lẽ vì loại kính này khó lắp hơn và đắt hơn so với kính hydrogel mềm và silicon.
Kính áp tròng cứng (PMMA)
Các mắt kính PMMA được làm từ chất liệu nhựa cứng trong suốt là polymethyl methacrylate (PMMA). Chất liệu này cũng được dùng để thay thế cho thủy tinh trong các cửa sổ chống vỡ. Kính PMMA có độ quang học tuyệt vời, nhưng ngăn cản oxy tiếp xúc với mắt và khó thích ứng.
Trong năm 2017, 64% kính áp tròng được sử dụng tại Mỹ là mắt kính silicon hydrogel, tiếp theo là mắt kính mềm (hydrogel) (22%), mắt kính thấm khí (11%), mắt kính lai (2%) và mắt kính PMMA (1%).
Thời gian đeo kính áp tròng
Cho đến năm 1979, tất cả những người đeo kính áp tròng đã loại bỏ và làm sạch chúng trước khi đi ngủ. Sự ra đời của “kính đeo qua đêm” cho phép người đeo có thể đeo kính áp tròng ngủ qua đêm.
Theo thời gian đeo kính, người ta chia kính áp tròng thành 2 loại:
- Kính đeo hàng ngày: Loại kính này phải tháo ra và làm sạch mỗi tối trước khi đi ngủ.
- Kính áp tròng sử dụng qua đêm: Có thể đeo qua đêm, thường trong bảy ngày liên tục mà không cần tháo ra
Với một số loại kính áp tong đeo lâu dài, FDA cho phép đeo liên tục tối đa 30 ngày liên tiếp.
Khi nào cần thay kính áp tròng
Ngay cả khi được chăm sóc đúng cách, bạn vẫn cần thường xuyên thay kính áp tròng (đặc biệt là kính áp tròng mềm) để ngăn ngừa sự tích tụ cặn và nhiễm bẩn mắt kính làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt.
Các ống kính mềm có các phân loại chung này, dựa trên tần suất chúng nên được loại bỏ:
- Lens 1 lần – Vứt bỏ sau một ngày đeo
- Lens dùng hàng ngày – Vứt bỏ hai tuần một lần, hoặc sớm hơn
- Lens thay thế thường xuyên – Vứt bỏ sau 1 đến 3 tháng
- Lens truyền thống (có thể tái sử dụng) – Vứt bỏ 6 tháng một lần hoặc lâu hơn
Kính áp tròng cứng thấm khí có khả năng chống lại sự lắng đọng và không cần phải loại bỏ thường xuyên như ống kính mềm. Thông thường, ống kính GP có thể dùng được một năm hoặc lâu hơn trước khi chúng cần được thay thế.
Các mẫu kính áp tròng
Kính áp tròng mềm (cả kính hydrogel mềm và silicone hydrogel) có một số thiết kế tùy thuộc vào mục đích sử dụng của chúng:
Kính áp tròng hình cầu: Loại kính áp tròng này dùng để điều trị các tật mắt như cận thị và viễn thị.
Dòng kính áp tròng điều chỉnh loạn thị (Toric contact lenses): Đây là loại kính giúp điều chỉnh loạn thị, một tình trạng bệnh lý của mắt gây ra bởi giác mạc bị cong bất thường làm cho móp méo thị lực. Loại kính này thường đắt tiền hơn các loại kính áp tròng thông thường.
Kính áp tròng đa tiêu cự (bao gồm cả kính áp tròng 2 tròng) chứa các vùng có tiêu cự khác nhau cho tầm nhìn gần và xa để điều chỉnh viễn thị cũng như cận thị hoặc lão thị. Một số mắt kính đa tiêu cũng có thể điều chỉnh loạn thị.
Kính áp tròng thẩm mĩ có thể làm thay đổi màu mắt của bạn. Tuy nhiên bạn vẫn cần được kê toa kính thẩm mĩ ngay cả khi bạn không có tật khúc xạ cần điều chỉnh.
Tất cả các mắt kính này có thể được tùy chỉnh cho từng trường hợp. Một số loại mắt kính có sẵn để sử dụng cho các tình huống đặc biệt, ví dụ như bệnh keratoconus.
Các tính năng bổ sung của kính áp tròng
Kính 2 tròng điều chỉnh loạn thị
Đây là những kính áp tròng mềm tiên tiến, điều chỉnh cả lão thị và loạn thị, vì vậy bạn có thể vẫn không đeo kính sau tuổi 40 ngay cả khi bạn bị loạn thị.
Kính áp tròng cho mắt khô
Nếu bạn mắc chứng khô mắt khó chịu khi đeo kính áp tròng? Bạn có thể cần chuyển sang kính áp tròng mềm được chế tạo đặc biệt để giảm nguy cơ khô mắt.
Kính áp tròng màu
Đây là loại kính áp tròng có các màu có thể làm tăng màu sắc tự nhiên của mắt bạn – ví dụ, làm cho mắt xanh thậm chí còn xanh hơn. Các mắt kính màu khác hoàn toàn có thể thay đổi màu mắt của bạn, như từ màu nâu sang màu xanh.
Mắt kính có hiệu ứng đặc biệt
Thường được dùng trong biểu diễn, hóa trang…Các mắt kính này sẽ tô điểm mắt bạn trông thật khác biệt, cuốn hút.
Mắt kính giả
Loại kính này thường được sử dụng cho mục đích y tế để cho đi mắt bị biến dạng do chấn thương hoặc bệnh tật.
Mắt kính tùy chỉnh
Nếu mắt kính có sẵn không phù hợp với bạn, bạn có thể đặt hàng kính tùy chỉnh theo hình dạng mắt và nhu cầu thị giác của mình.
Mắt kính chống tia cực tím
Một số kính áp tròng mềm giúp bảo vệ mắt bạn khỏi các tia cực tím của mặt trời có thể gây đục thủy tinh thể và các vấn đề về mắt khác. Nhưng vì kính áp tròng không che toàn bộ mắt, bạn vẫn nên đeo kính râm chống tia UV ngoài trời để bảo vệ tốt nhất khỏi ánh nắng mặt trời.
Scleral lenses
Là các mắt kính thấm khí có đường kính lớn được thiết kế đặc biệt để điều trị keratoconus và các bất thường giác mạc khác, cũng như viễn thị.
Kính áp tròng điều chỉnh cận thị
Kính áp tròng đặc biệt đang được phát triển để làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của cận thị ở trẻ em.
Kính áp tròng nào phù hợp với bạn?
Đầu tiên, kính áp tròng phải mang tới cho bạn tầm nhìn tốt bằng cách điều chỉnh cận thị, viễn thị, loạn thị hoặc một số vấn đề thị lực kết hợp khác.
Thứ hai, mắt kính phải phù hợp với mắt của bạn. Để làm điều đó, mắt kính có hàng chục ngàn kích thước về đường kính và độ cong. Tất nhiên, không phải thương hiệu nào cũng cung cấp đầy đủ kích cỡ.
Thứ ba, bạn có thể có một nhu cầu y tế khác ví dụ mắt bạn có xu hướng bị khô khi đeo kính
Cuối cùng, hãy xem xét “danh sách mong muốn” của bạn về các tính năng của kính áp tròng – ví dụ như màu sắc hoặc đeo qua đêm.
Cách chăm sóc vệ sinh kính áp tròng
Hiện nay, việc chăm sóc kính áp tròng như làm sạch, khử trùng và lưu trữ đã trở nên dễ dàng hơn nhiều so với trước đây.
Một vài năm trước, bạn sẽ cần một vài chai sản phẩm làm sạch, và có lẽ là viên enzyme, để chăm sóc đúng cách. Ngày nay, hầu hết mọi người có thể sử dụng các giải pháp “đa năng” – có nghĩa là một sản phẩm vừa làm sạch vừa khử trùng, và được sử dụng để lưu trữ.
Những người nhạy cảm với chất bảo quản có thể cần các hệ thống không chứa chất bảo quản, chẳng hạn như các dung dịch có chứa hydro peroxide. Đây là một công việc tuyệt vời để làm sạch kính, nhưng điều rất quan trọng là bạn phải làm theo hướng dẫn sử dụng. Không để hóa chất tiếp xúc với mắt.
Tất nhiên, bạn có thể lựa chọn các loại kính dùng 1 lần để không phải vệ sinh chúng hàng ngày.
Một số lưu ý khi sử dụng kính áp tròng
Trong quá trình tìm kiếm được mắt kính hoàn hảo cho mình, có thể bạn phải thử qua nhiều chất liệu kính cũng như biện pháp làm sạch.
Nếu bạn cảm thấy khó chịu hoặc thị lực kém khi đeo kính áp tròng, rất có thể các thông số của kính không phù hợp, cần điều chỉnh hoặc thay đổi mắt kính. Đặc biệt là đối với người mắc tật khúc xạ.
Ngày nay, kính áp tròng có rất nhiều lựa chọn để mang lại sự thoải mái, tầm nhìn tốt và đôi mắt khỏe mạnh. Nếu mắt bị kích ứng, bạn cần gỡ kính áp tròng ra ngay lập tức và ngừng sử dụng kính cho tới khi bác sĩ nhãn khoa khám và đánh giá tình trạng mắt.
Ngoài những dung dịch chuyên dụng, bạn không thể dùng bất kỳ loại nước nào khác tiếp xúc với kính. Nước máy hay thậm chí là nước cất đều có khả năng chứa vi khuẩn gây nhiễm trùng mắt và tổn thương thị lực nghiêm trọng. Đây cũng là nguyên nhân bạn không được sử dụng kính áp tròng khi đi bơi hoặc tắm.
Tuyệt đối không đeo kính áp tròng của người khác, đặc biệt là nếu chúng đã được sử dụng. Dùng chung kính áp tròng làm tăng nguy cơ mắc phải virus hoặc vi khuẩn gây nhiễm trùng mắt không đáng có từ người ngoài.
