Nhọt là gì? Hậu bối là gì? Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị?

Một cái nhọt hoặc một áp xe da, là một nhiễm trùng khu trú sâu trong da. Một cái nhọt thường bắt đầu như là một vùng đỏ, đau. Theo thời gian, vùng này trở nên chắc và cứng. Bệnh thường gặp về mùa hè, nam nhiều hơn nữ. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, tuy nhiên bệnh thường gặp hơn ở trẻ em.

Hậu bối là một cụm nhọt tập trung ở một nơi, không bắt buộc chỉ có ở lưng. Loại vi trùng thường gặp gây ra tình trạng này là tụ cầu khuẩn vàng. Hậu bối hay xảy ra ở người tiểu đường hoặc ở những người suy dinh dưỡng. Khác với nhọt, hậu bối gây ra một vùng nung mủ rộng hơn, đường kính có thể từ vài cm đến hơn 10 cm.

Trong bài viết này hãy cùng mình tìm hiểu chi tiết hơn về loại bệnh về da này!

Mụn nhọt là gì? Hậu bối là gì?

Nhọt là gì?

Nhọt (Furuncle) là tình trạng viêm cấp tính gây hoại tử nang lông và tổ chức xung quanh.

Nguyên nhân gây bệnh là tụ cầu vàng (S. aureus). Bình thường vi khuẩn này sống ký sinh trên da, tập trung nhất là các nang lông ở các nếp gấp như rãnh mũi má, rãnh liên mông… hoặc các hốc tự nhiên như lỗ mũi. Khi các nang lông bị tổn thương kết hợp với những điều kiện thuận lợi như tình trạng miễn dịch kém, suy dinh dưỡng, người bệnh mắc bệnh tiểu đường… vi khuẩn sẽ phát triển và gây bệnh.

Nhọt thường bắt đầu là những vết sưng đỏ, mềm. Các vết sưng nhanh chóng bị lấp đầy mủ, ngày càng lớn và đau đớn hơn cho đến khi chúng vỡ ra và chảy ra. Các khu vực có khả năng bị ảnh hưởng nhất là mặt, sau cổ, nách, đùi và mông.

Bạn thường có thể chăm sóc nhọt tại nhà. Nhưng đừng cố chích hoặc bóp nó – điều đó có thể làm lây nhiễm nặng hơn.

Hậu bối là gì?

Hậu bối (carbuncle) là một nhiễm trùng da có thể chứa đầy mủ. Nhiễm trùng thường xảy ra sâu trong da và liên quan đến các nang tóc.

Hậu bối chùm là tên được đặt cho tình trạng có nhiều hậu bối. Tình trạng này có thể gây sẹo da vĩnh viễn. Nó có thể dễ dàng lây nhiễm sang các bộ phận khác của cơ thể.

Ở giữa là ổ nhiễm trùng, nơi tập hợp các ngòi. Ngòi là do các tuyến, da và các tổ chức tế bào lân cận bị hoại tử. Xung quanh ổ nhiễm có những ổ áp xe nhỏ và thường có một ổ áp xe ở bên dưới hậu bối.

Hậu bối thường phát triển khi vi khuẩn Staphylococcus aureus xâm nhập vào nang lông. Vi khuẩn này còn được gọi là “staph”. Da chết và da bị tổn thương giúp vi khuẩn xâm nhập dễ dàng vào cơ thể và gây ra nhiễm trùng. Điều này có thể dẫn đến một số hậu bối (carbuncle) chứa đầy dịch và mủ có chứa mô chết.

Các bộ phận ẩm ướt của cơ thể đặc biệt dễ mắc nhiễm trùng vì vi khuẩn phát triển mạnh ở những khu vực này. Đặc biệt trong trường hợp ở: Mũi, miệng, đùi, nách.

Triệu chứng của nhọt và hậu bối

Nhọt

Nhọt có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên da của bạn, nhưng xuất hiện chủ yếu ở mặt, sau gáy, nách, đùi và mông – những khu vực có lông và dễ đổ mồ hôi hoặc bị ma sát. Các dấu hiệu và triệu chứng của nhọt thường bao gồm:

Biểu hiện ban đầu là sẩn nhỏ, màu đỏ ở nang lông sưng nề, chắc, tấy đỏ. Sau 2 ngày đến 3 ngày, tổn thương lan rộng hóa mủ tạo thành ổ áp xe ở giữa hình thành ngòi mủ. Đau nhức là triệu chứng cơ năng thường gặp nhất là ở các vị trí mũi, vành tai, đôi khi làm cho trẻ quấy khóc nhiều. Vị trí thường gặp là ở đầu, mặt, cổ, lưng, mông và chân, tay. Số lượng tổn thương có thể ít hoặc nhiều, kèm theo các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, hội chứng nhiễm khuẩn. Bệnh có thể khỏi nhưng có thể kéo dài thành nhiều đợt liên tiếp.

Có vài kiểu nhọt khác nhau. Các loại nhọt đó là :

Nhọt cụm hay nhọt chùm

Ðây là một áp xe trong da do vi khuẩn Staphylococcus aureus gây ra. Nó có thể có một hoặc nhiều lỗ trên bề mặt da và có thể đi kèm với sốt hoặc lạnh run.

Mụn bọc

Ðây là một loại áp xe được hình thành khi các ống tuyến bã bị bít tắc và nhiễm trùng. Mụn bọc thường gặp nhất ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

Viêm tuyến mồ hôi mưng mủ

Ðây là một bệnh mà có nhiều ổ áp xe hình thành ở nách và vùng bẹn. Những vùng này là kết quả của viêm khu trú các tuyến mồ hôi.

U nang lông

Ðây là một kiểu áp xe xuất hiện ở nếp gấp của mông. Nó thường hình thành sau một chuyến đi dài mà phải ngồi.

Hậu bối

Các triệu chứng rõ ràng nhất của hậu bối là một khối đỏ, kích ứng dưới da. Chạm vào nó có thể gây đau đớn. Hậu bối có thể có kích thước bằng hạt đậu lăng đến kích thước của một loại nấm cỡ trung bình. Khối u chứa đầy mủ. Các khu vực lân cận cũng có thể bị sưng. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Ngứa trước khi cục xuất hiện
• Đau nhức cơ thể
• Mệt mỏi
• Sốt
• Da bị bong tróc hoặc rỉ mủ

Mủ thường xuất hiện trong vòng một ngày hình thành hậu bối.

Các giai đoạn của hậu bổi gồm:

• Giai đoạn nốt bỏng: Có các nốt bỏng chứa nước màu hồng, các nốt bỏng này bao quanh chân sợi lông.
• Giai đoạn loét: Trong vòng vài ngày sau, các nốt bỏng vỡ ra để lại những loét tròn nhỏ, rải đều như một tổ ong hay một hoa sen.
• Giai đoạn vỡ ngòi: Khi các ổ loét thành hình, những cầu da còn lại giữa các ổ loét bị phá hủy dần phơi bày ra một ổ loét to như miệng núi lửa, chứa đầy những đám ngòi.

Nếu vùng cứng của mạng hậu bối có ranh giới rõ rệt, đó là dấu hiệu tốt vì loại này không có khuynh hướng lan rộng.

Hậu bối tiến triển chậm, phải mất độ khoảng 10 ngày các ngòi hậu bối mới hoàn toàn vỡ hết và tiêu đi. Da còn bị nhiễm cứng và bầm tím một thời gian lâu sau đó. Sẹo sẽ thành hình trong 1 – 3 tuần hay lâu hơn.

Ở những trường hợp hậu bối lan rộng, lớp da bị tách rời và để lại lớp cơ hoặc lớp xương bên dưới.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn thường có thể tự chăm sóc nếu có một nhọt nhỏ. Nhưng hãy gặp bác sĩ nếu bạn có nhiều hơn một cái nhọt hoặc gặp các triệu chứng sau:

• Xảy ra trên khuôn mặt của bạn hoặc ảnh hưởng đến tầm nhìn của bạn
• Xấu đi nhanh hoặc cực kỳ đau
• Gây sốt
• Lớn hơn mặc dù tự chăm sóc
• Đã hai tuần không lành
• Tái phát
• Đường kính lớn trên 1 cm

Các yếu tố nguy cơ

Mặc dù bất kỳ ai – kể cả những người khỏe mạnh – có thể bị mụn nhọt hoặc hậu bối, các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ của bạn:

• Tiếp xúc gần với một người bị nhiễm tụ cầu khuẩn. Bạn có nhiều khả năng bị nhiễm trùng nếu bạn sống với người bị nhọt hoặc hậu bối.
• Bệnh tiểu đường: Bệnh này có thể khiến cơ thể bạn khó chống lại nhiễm trùng hơn, bao gồm nhiễm trùng da do vi khuẩn.
• Tình trạng da khác: Bởi vì chúng làm hỏng hàng rào bảo vệ da của bạn, các vấn đề về da, chẳng hạn như mụn trứng cá và bệnh chàm, khiến bạn dễ bị mụn nhọt và hậu bối hơn.
• Suy giảm miễn dịch: Nếu vì bất kỳ lý do gì, hệ thống miễn dịch của bạn bị suy yếu, bạn sẽ dễ bị mụn nhọt và hậu bối hơn.

Biến chứng

Hiếm khi, vi khuẩn từ nhọt hoặc hậu bối có thể xâm nhập vào máu của bạn và di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể. Nhiễm trùng lan rộng, thường được gọi là nhiễm độc máu (nhiễm trùng huyết), có thể dẫn đến nhiễm trùng sâu trong cơ thể bạn, chẳng hạn như tim (viêm nội tâm mạc) và xương (viêm tủy xương).

Biến chứng nhiễm khuẩn huyết có thể gặp ở những người bệnh người bệnh suy dinh dưỡng. Nhọt ở vùng môi trên, má có thể dẫn đến viêm tĩnh mạch xoang hang và nhiễm khuẩn huyết nặng.

[wpsm_box type=”red” float=”none” text_align=”center”]
Xem thêm: Chứng đỏ mặt (Rosacea) là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị?
[/wpsm_box]

Điều trị

Đối với nhọt

Hầu hết nhọt có thể được điều trị tại nhà. Ðiều trị nên bắt đầu ngay khi nhọt được nhìn thấy, bởi vì điều trị sớm có thể tránh các rắc rối sau này.

Ðiều trị chính cho hầu hết nhọt là dùng sức nóng, thường là ngâm vào nước ấm hoặc đắp khăn ấm. Việc sử dụng nhiệt làm tăng tuần hoàn đến vùng nhọt và cho phép cơ thể chống lại sự nhiễm trùng tốt hơn.

Khi nhọt còn nhỏ và chắc, việc rạch và dẫn lưu nhọt là không có ích cho dù vùng nhọt đau đi chăng nữa. Tuy nhiên, một khi nhọt trở nên mềm hoặc ‘hình thành đầu đinh’ (khi đó, một ổ mủ được thấy bên trong nhọt), đó là lúc để dẫn lưu nhọt. Một khi được dẫn lưu, đau có thể giảm một cách ngoạn mục.

Hầu hết các ổ áp xe nhỏ, như những ổ hình thành quanh chân lông, tự dẫn lưu khi ngâm ấm. Thỉnh thoảng, đặc biệt các nhọt lớn, cần được dẫn lưu hoặc ‘trích mủ’ bởi nhân viên y tế. Thông thường các nhọt lớn này chứa vài túi mủ. Nó phải được mở ra và được dẫn lưu.

Nếu có nhiễm trùng da xung quanh, bác sĩ có thể quyết định cho kháng sinh.

Đối với hậu bối

Các phương pháp điều trị y tế sau đây có thể được sử dụng để điều trị hậu bối:

• Thuốc kháng sinh dùng dạng uống hoặc bôi trên da.
• Thuốc giảm đau. Thông thường, bạn sử dụng loại thuốc không cần toa là đủ.
• Xà phòng kháng khuẩn để vệ sinh hàng ngày.
• Phẫu thuật có thể được sử dụng để điều trị một số hậu bối sâu hoặc lớn. Hậu bối có thể được tháo mủ bằng dao hoặc kim.

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn đối phó với hậu bối:

• Đắp một miếng vải sạch, ấm, ẩm lên hậu bối vài lần mỗi ngày. Để yên trong vòng 15 phút. Cách này sẽ giúp dịch thoát nhanh hơn.
• Giữ cho da sạch bằng xà bông kháng khuẩn.
• Thay băng thường xuyên nếu bạn đã phẫu thuật.
• Rửa tay sau khi chạm vào hậu bối.

Phòng ngừa

Không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa mụn nhọt, đặc biệt nếu bạn có hệ thống miễn dịch yếu. Nhưng các biện pháp sau đây có thể giúp bạn tránh nhiễm trùng tụ cầu khuẩn:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng nhẹ. Hoặc sử dụng chà tay bằng cồn thường xuyên. Rửa tay cẩn thận là cách bảo vệ tốt nhất của bạn chống lại vi trùng.
• Giữ vết thương sạch. Giữ vết cắt, vết trầy sạch và được băng kín, khô cho đến khi lành.
• Tránh chia sẻ vật dụng cá nhân. Đừng dùng chung khăn, khăn trải giường, dao cạo râu, quần áo, dụng cụ thể thao và các vật dụng cá nhân khác. Nhiễm tụ cầu khuẩn có thể lây lan qua các vật thể, cũng như từ người sang người. Nếu bạn có vết cắt hoặc trầy xước, hãy giặt khăn và khăn trải giường bằng chất tẩy và nước nóng có thêm chất tẩy và sấy khô trong máy sấy nóng.