Bệnh lý võng mạc tăng huyết áp là gì?

Bệnh võng mạc tăng huyết áp

Võng mạc là lớp mô nằm ở phía sau đáy mắt của bạn. Lớp này có nhiệm vụ chuyển ánh sáng thành tín hiệu thần kinh sau đó gửi đến não để phân tích và cho ra hình ảnh. Khi huyết áp của bạn tăng quá cao, thành mạch máu của võng mạch sẽ dày lên, khiến những mạch máu này hẹp lại. Hậu quả là máu tới võng mạc bị hạn chế. Trong một số trường hợp còn xuất hiện phù nề võng mạc.

Theo thời gian, tăng huyết áp có thể gây tổn thương các mạch máu của võng mạc, hạn chế chức năng của võng mạc và tạo một áp lực lên thần kinh thị giác, gây ra các vấn đề về thị lực. Những điều vừa nêu trên gọi là bệnh võng mạc tăng huyết áp (Hypertensive Retinopathy)

Triệu chứng của bệnh võng mạc tăng huyết áp

Thông thường bạn sẽ không có triệu chứng gì cho đến khi tình trạng trở nên thực sự nghiêm trọng. Các dấu hiệu và triệu chứng gồm có:

• Tầm nhìn giảm
• Sưng mắt
• Đứt vỡ mạch máu
• Tầm nhìn kép đi kèm với đau đầu

Chính vì vậy bạn phải tới ngay cơ sở y tế hoặc gọi cấp cứu nếu huyết áp của bạn tăng cao và bạn tự nhiên có những thay đổi về thị lực.

Nguyên nhân gây bệnh võng mạc tăng huyết áp

Huyết áp tăng cao kéo dài, tăng huyết áp là nguyên nhân chính của bệnh võng mạc tăng huyết áp. Tăng huyết áp là một vấn đề về mạch máu, áp lực của dòng máu tác động lên động mạch của bạn quá cao. Lực này là kết quả của quá trình bơm máu của tim vào trong lòng động mạch. Khi dòng máu đi trong cơ thể với áp lực cao hơn, các mô cấu thành nên thành động mạch sẽ bắt đầu căng giãn ra và cuối cùng sẽ bị tổn thương. Qua thời gian thì những tổn thương của thành mạch máu sẽ dẫn tới những vấn đề nghiêm trọng.

Bệnh võng mạc tăng huyết áp thường xảy ra khi huyết áp của bạn bị tăng cao liên tục trong thời gian dài. Chỉ số huyết áp của bạn cao hay thấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Hoạt động thể chất
• Thừa cân hoặc béo phì
• Ăn nhiều muối
• Căng thẳng
• Gia đình có người bị tăng huyết áp

Các yếu tố nguy cơ của bệnh võng mạc tăng huyết áp

Các yếu tố sau là những yếu tố nguy cơ dẫn tới bệnh võng mạc tăng huyết áp

• Huyết áp cao kéo dài
• Bệnh tim
• Xơ vữa động mạch
• Đái tháo đường
• Hút thuốc lá
• Cholesterol máu cao
• Thừa cân
• Chế độ ăn uống không lành mạnh
• Uống nhiều rượu

Phụ nữ thường dễ bị tổn thương mạch máu hơn nam giới

Chẩn đoán bệnh võng mạc tăng huyết áp

Soi đáy mắt

Các bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ gọi là kính soi đáy mắt để kiểm tra võng mạc của bạn. Chiếc kính sẽ chiếu ánh sáng đồng tử của bạn để kiểm tra đáy mắt xem có dấu hiệu thu hẹp mạch máu hoặc thoát dịch từ mạch máu hay không. Thủ thuật không gây đau và kéo dài không tới 10 phút.

Chụp X-Quang mạch máu có thuốc cản quang

Trong một số trường hợp, các bác sĩ sẽ sử dụng một xét nghiệm đặc biệt gọi là chụp X-Quang mạch máu với thuốc cản quang để kiểm tra lưu lượng máu võng mạc. Để thực hiện chụp mạch máu, đầu tiên bác sĩ sẽ sử dụng một loại thuốc đặc biệt để làm giãn đồng từ của bạn. Sau đó chụp những hình ảnh đầu tiên mà không có thuốc cản quang, sau đó bạn sẽ được tiêm một loại thuốc nhuộm gọi là fluorescein vào tĩnh mạch. Thường thuốc sẽ được tiêm vào tĩnh mạch vùng khuỷu tay. Tiếp theo, bác sĩ sẽ chụp thêm hình ảnh khi thuốc nhuộm di chuyển vào các mạch máu trong mắt của bạn

Phân loại bệnh võng mạc tăng huyết áp

Đánh giá phân loại, mức độ nghiêm trọng của bệnh võng mạc tăng huyết áp thường được thể hiện trên thang điểm từ 1 đến 4. Đây gọi là hệ thống phân loại Keith – Wagener – Barker. Bốn độ tăng dần theo mức độ nghiêm trọng:

• Độ 1: Có sự hẹp nhẹ của động mạch võng mạc
• Độ 2: Tương tự độ 1, nhưng có thêm sự co nhỏ khu trú rõ rệt và bắt chéo động tĩnh mạch
• Độ 3: Có các dấu hiệu của độ 2, có thêm phù nề võng mạc, xuất huyết võng mạc, xuất tiết cứng, xuất tiết bông
• Độ 4: Các dấu hiệu của độ 3 và phù gai thị

Những người bị bệnh võng mạc tăng huyết áp độ 4 có nguy cơ đột quỵ cao hơn và có thể bị bệnh thận hoặc bệnh tim. Ở các độ thấp hơn có thể bạn sẽ không có bất kỳ triệu chứng gì nhưng với độ 4, khi gai thị bắt đầu bị phù thì các vấn đề về thị lực bắt đầu xuất hiện và nghiêm trọng. Dựa vào đánh giá phân độ bệnh lý võng mạc có thể cho ta thấy mức độ nghiêm trọng của bệnh tăng huyết áp.

Biến chứng của bệnh võng mạc tăng huyết áp

Những người mắc bệnh võng mạc tăng huyết áp có nguy cơ cao xuất hiện những biến chứng liên quan tới võng mạc. Những triệu chứng này gồm có:

• Bệnh lý thần kinh thị giác xảy ra khi huyết áp tăng cao làm hẹp, tắc dòng máu đang chảy bình thường trong mắt, làm tổn thương dây thần kinh thị giác. Là những dây thần kinh truyền tín hiệu hình ảnh mà chúng ta thấy lên não
• Tắc động mạch võng mạc, xảy ra khi các động mạch mang máu tới võng mạc bị tắc bởi cục máu đông. Khi đó, võng mạc không nhận đủ oxy hoặc máu dẫn tới mất thị lực
• Tắc tĩnh mạch võng mạc, khi các tĩnh mạch mang máu từ võng mạc đi bị tắc bởi cục máu đông
• Thiếu máu tới các dây thần kinh hoặc tổn thương sợi thần kinh có thể dẫ tới những đốm lông bông, tổn thương trắng mịn trên võng mạc.
• Tăng huyết áp ác tính là một tình trạng hiếm gặp xảy ra do huyết áp tăng cao một cách đột ngột, làm ảnh hưởng tới thị lực hay mất thi lực đột ngột. Tình trạng này đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh.

Những người mắc bệnh lý võng mạc tăng huyết áp cũng có nguy cơ bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Một nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh võng mạc tăng huyết áp có nguy cơ đột quỵ cao hơn.

Điều trị bệnh võng mạc tăng huyết áp

Điều trị hiệu quả bệnh võng mạc tăng huyết áp bao gồm kiểm soát và hạ huyết áp với sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc.

Thay đổi lối sống

Chế độ ăn nhiều trái cây và hoa quả có thể giúp hạ huyết áp. Hoạt động thể chất thường xuyên, giảm lượng muối và hạn chế caffein, đồ uống có cồn. Hãy cai thuốc nếu bạn đang hút thuốc lá, giảm cân nếu thừa cân

Sử dụng thuốc

Bác sĩ sẽ kê cho bạn một hoặc vài loại loại thuốc huyết áp như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta hoặc thuốc ức chế men angiotensin

Ngoài ra bạn nên kiểm tra huyết áp thường xuyên hằng ngày. Bệnh lý võng mạc tăng huyết áp là một bệnh lý nguy hiểm, phải cẩn trọng vì nếu không bạn có thể bị tổn thương mắt không hồi phục gây ra những vấn đề về thị lực vĩnh viễn.

Tiên lượng về bệnh võng mạc tăng huyết áp

Đối với bệnh võng mạc tăng huyết áp, độ càng cao thì tiên lượng càng xấu. Độ 3 và độ 4 có tỷ lệ cao gặp những bệnh sau đây:

• Đột quỵ
• Đau tim
• Suy tim sung huyết
• Tử vong

Những người bị tăng huyết áp không kiểm soát được và độ 4 bệnh võng mạc tăng huyêt áp, người ta thường gọi đó là “giai đoạn ác tính”, tiên lượng rất xấu, có nguy cơ cao tử vong.

Các thay đổi cấu trúc của động mạch võng mạc thường không thể hồi phục, ngay cả khi đã được điều trị. Những bệnh nhân được chẩn đoán bệnh võng mạc tăng huyết áp có nguy cơ cao bị tắc động mạch, tĩnh mạch võng mạc và những bệnh lý khác liên quan.

Phòng bệnh võng mạc tăng huyết áp

Để phòng bệnh, hãy thực hiện các biện pháp để tránh tăng huyết áp như:

• Dùng thuốc hạ áp theo hướng dẫn của bác sĩ
• Tập thể dục thường xuyên
• Chế độ ăn hợp lý
• Không hút thuốc
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên