Bạn đang tiến gần đến giai đoạn chập chững biết đi của bé. Khi bé 9 tháng tuổi, bé sẽ có những phát triển thú vị dường như xảy ra nhiều hơn mỗi ngày. Trong tháng này, bé cưng của bạn có thể bò, vẫy tay chào tạm biệt, và biết đi chập chững, bé có thể ăn thức ăn đặc với mùi vị và kết cấu mới. Bé 9 tháng tuổi hiếu động và thích khám phá hơn. Tất cả các hoạt động này đều giúp cho kĩ năng di chuyển của bé ngày một tốt hơn. Giai đoạn này bé cũng làm được nhiều thứ hơn nên bạn phải chú ý kiểm tra mọi thứ xung quanh để đảm bao an toàn cho bé.
Bài viết dưới đây cung cấp những thông tin về sự phát triển của trẻ 9 tháng và cách chăm sóc bé tốt nhất.
Xem thêm: Nuôi con bằng sữa mẹ: Tất cả những gì các mẹ PHẢI biết!
Mục lục
Sự phát triển của trẻ 9 tháng tuổi
Khi được 9 tháng tuổi, em bé của bạn vẫn sẽ mang dáng vẻ trẻ con điển hình, với cái đầu to, tay và chân mũm mĩm, và cái bụng tròn tròn đáng yêu. Tuy nhiên, khi các em bé bắt đầu trở nên hiếu động và tập bò, tập đi, chân tay bé sẽ săn chắc hơn. Khi được 9 tháng tuổi, em bé của bạn sẽ có cân nặng và chiều cao khoảng:
Chiều cao:
- Bé trai: 67,9 – 77,5cm; trung bình: 72,7cm
- Bé gái: 66,5 – 76,1cm; trung bình: 71,3cm
Cân nặng:
- Bé trai: 7,3 – 11,4kg; trung bình: 9,3kg
- Bé gái: 6,8 – 10,7kg, trung bình: 8,8kg
Tuy nhiên, bạn nên nhớ rằng đây chỉ là những con số tham khảo. Mỗi bé sẽ dịch chuyển ít nhiều so với cân nặng và chiều cao nằm trong khoảng trên, miễn bé luôn ổn định sức khỏe thì bạn không cần phải quá lo lắng về vấn đề này.
Các mốc phát triển của bé 9 tháng tuổi
Lúc này, bé của bạn đã không còn là trẻ sơ sinh nữa, bé đã cứng cáp hơn nhiều so với lúc mới sinh và chuyển sang giai đoạn trẻ tập đi. Lúc này, bạn có thể cảm thấy trẻ lớn hơn hẳn so với tháng trước. Khi quá trình chuyển đổi đó xảy ra, em bé của bạn sẽ mất phản xạ sơ sinh và chủ động đạt được nhiều kỹ năng vận động tốt hơn. Dưới đây là một số phát triển về thể chất và tinh thần bạn có thể thấy ở em bé trong tháng này:
Thân hình
- Hai tay có thể nắm lấy đồ chơi và tự ngồi một mình, không té ngã
- Khi ngồi trên ghế, bé ngồi rất vững; đang ngồi có thể quay người và cúi xuống đất
- Có thể vịn vào và đứng dậy một chút. Sau khi đứng dậy, đã biết tự mình quỳ xuống, một số ít trẻ có thể biết vịn vào tường hoặc vật dụng để đi.
- Biết vỗ tay ở trước ngực hoặc cầm hai vật đập vào nhau.
- Bé 9 tháng tuổi có thể tự cầm bình sữa để bú; khi bình sữa rơi, bé biết tư nhặt lên.
- Biết dùng tay chỉ phương hướng và đồ vật.
- Biết dùng ngón tay để móc đồ vật.
- Có thể cho những khối xếp hình vào đồ hộp, còn biết lấy những khối xếp hình từ hộp ra.
- Bắt đầu chơi xếp hình và biết chồng hai khối lên nhau.
- Thích chơi đùa cùng người khác
- Cầm lấy thức ăn và tự ăn
- Khi người lớn dùng tay để nói chào, tạm biệt với bé, bé cũng sẽ bắt chước và dần dần biết dùng tay để biểu thị.
- Biết chú ý lắng nghe người khác nói chuyện hoặc hát. Ngoài tên gọi của mình, bé còn biết phản ứng với vài chữ khác như “không được”…
- Có thể nghe hiểu những câu đơn giản như đi lấy đồ chơi
- Có thể phát ra những âm đơn giản nhưng phát âm chưa chuẩn xác
Trí não
- Có thể nhìn thấy màu sắc tốt
- Bắt đầu có sở thích rõ ràng, có thể có các loại thực phẩm yêu thích và không yêu thích
- Tò mò, hiếu động
- Khám phá cách mọi thứ hoạt động
- Có thể bày tỏ sự lo lắng khi không thấy bố mẹ hoặc phải xa bố mẹ
- Nhớ nơi bố mẹ cất đồ chơi của bé
- Có thể phân biệt được mình và mẹ trong gương.
- Khi biểu diễn trước mặt mọi người mà được động viên, khích lệ, bé sẽ biểu diễn lại.
- Thích chơi trò đuổi bắt, vỗ tay và biết bắt chước động tác của người lớn
- Khá nhạy cảm với những bé khác, khi thấy bé khác khóc, bé cũng sẽ khóc theo
Khi nào cần đưa bé đi khám?
Ở độ tuổi này, nhiều cha mẹ có thể tập trung vào việc bé đã biết bò chưa, nhưng điều quan trọng cần nhớ là tất cả các bé đều phát triển với tốc độ khác nhau và nếu bé vẫn chưa biết bò, điều đó không sao cả. Một số bé có thể chưa bò và một số bé, đặc biệt là nếu chúng được bế nhiều, thậm chí có thể bỏ qua việc bò hoàn toàn và tiến thẳng tới tập đi. Một điều cũng quan trọng cần lưu ý là tất cả các em bé đều có kiểu bò khác nhau và em bé của bạn có thể có một số động tác thú vị trong khi bò, chẳng hạn như bò bằng một chân. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về việc bé đang bò hoặc chậm phát triển hơn các bé khác, hãy đưa bé đi tới khám bác sĩ Nhi khoa nhé!
Một ngày của trẻ 9 tháng tuổi diễn ra như thế nào?
Các bé ở độ tuổi này rất thích chơi trò chơi, vì vậy điều quan trọng là bạn cần có nhiều sự tương tác, từ việc đọc sách to cùng với nhau đến chơi trò chơi ú òa, cùng chơi đồ chơi với bé sẽ thúc đẩy sự phát triển và giáo dục chúng. Hoạt động hàng ngày của các bé 9 tháng tuổi sẽ bao gồm thức dậy buổi sáng, ngủ trưa, ăn trưa, ngủ một giấc ngắn, ăn nhẹ, ăn chơi và ăn tối, và đi ngủ vào khoảng 7 giờ tối. Hãy nhớ rằng một lịch trình phù hợp sẽ giúp con bạn ngủ ngon hơn vào ban đêm và tỉnh dậy mà không cáu kỉnh.
Chăm sóc em bé 9 tháng tuổi
Khi được 9 tháng tuổi, bạn có thể nên xem xét bắt đầu quá trình cai sữa cho bé bằng núm vú giả hoặc ít nhất là giảm việc cho bú trong ngày. Nhiều em bé yêu thích núm vú giả và có thể dễ dàng cai sữa, một số khác thì không, vì vậy có thể hữu ích để bắt đầu quá trình một cách từ từ, thay vì cai sữa đột ngột.
Chẳng hạn, bạn có thể cho trẻ sơ sinh sử dụng núm vú giả trong những giấc ngủ ngắn ban ngày hoặc khi đi ngủ để làm dịu bé ngủ và đặt núm vú giả ra khỏi tầm nhìn của bé trong ngày. Khi bé mọc nhiều răng hơn, núm vú giả có thể cản trở sự phát triển thích hợp của răng, vì vậy điều quan trọng là phải xem xét việc cai sữa từ núm vú từ sớm.
Bé 9 tháng tuổi sẽ hứng thú với các cuộn giấy. Bé sẽ bị cuốn hút bởi những món đồ chơi nhiều màu sắc, nhiều hình dạng và có âm thanh. Bạn nên kiểm tra sàn nhà và xung quanh trước khi cho bé chơi. Bạn có thể chơi trốn tìm hay giấu đồ chơi để bé tìm. Bạn sẽ nghĩ ra nhiều trò mới và hấp dẫn trong lúc chơi với bé. Theo dõi phản ứng của bé để xem có thể chơi tiếp trò gì. Những phụ huynh nhạy cảm sẽ dựa vào phản ứng của bé để học cách giao tiếp và đồng cảm với bé. Bé cũng sẽ học được nhiều từ sự tương tác với ba mẹ.
Bé bắt đầu tập đứng dậy và biết giữ thăng bằng. Bạn nên quan sát bé cẩn thận hơn vì nhiều lúc bé cứ nghĩ là bé làm được, nhưng sự thật không phải vậy. Mỗi khi bạn ngồi chơi với bé, bé có thể leo lên chân bạn như leo cầu thang vậy. Bạn có nghĩ sẽ phản ứng thế nào không? Bạn sẽ khuyến khích bé và thưởng cho những nỗ lực của bé? Hay là bạn sẽ cản bé lại vì sợ bé bị té? Cha mẹ nào cũng sẽ lo lắng sợ con mình bị đau còn bé thì lại rất nhạy cảm với cảm xúc của ba mẹ. Bởi vậy, bạn nên vui vẻ khuyến khích bé học những điều mới. Bé bắt đầu ngồi vững hơn và biết đổi tư thế từ nằm sang ngồi một cách nhanh chóng. Hãy để bé tự do chơi dưới sàn, bé sẽ có nhiều cơ hội hoàn thiện các kỹ năng hơn.
Dinh dưỡng cho trẻ 9 tháng tuổi
Từ 8 tháng đến một tuổi, em bé của bạn cần 750- 900 calo mỗi ngày. Một nửa trong số đó, khoảng 450 calo nên được cung cấp qua sữa mẹ. Điều đó tương đương với khoảng 24 ounce (720 ml) sữa mẹ mỗi ngày. Bạn có thể tiếp tục cho bé bú, uống sữa công thức hoặc bú bình để có đủ lượng sữa trên. Ở tuổi này, bé yêu có thể cảm thẩy thoái mái, an tâm khi được mẹ cho bú, vì vậy bạn có thể cho con bú thoải mái khi chúng sợ hãi, buồn bã hoặc đau đớn.
Một trong những thay đổi lớn nhất xảy ra khi bé lớn hơn là thứ tự bạn cung cấp sữa mẹ và thức ăn. Trước đây, bạn có thể cho bé ăn sữa mẹ hoặc sữa công thức trước rồi mới cho bé ăn thức ăn, nhưng khi 9 tháng tuổi, bạn có thể cho bé ăn thức ăn đặc trước rồi cho bé bú sau. Và theo nhiều hướng dẫn, bạn không cần cho con uống nước trước một tuổi, đặc biệt nếu bạn vẫn đang cho con bú. Lúc 9 tháng tuổi, bạn có thể cho con uống từng ngụm nước nhỏ. Nếu con bạn ăn nhiều thức ăn đặc, nước có thể giúp làm sạch miệng bé. Nếu đang là mùa hè, bạn cũng có thể cho bé uống một chút nước.
Đây là một giai đoạn khá hỗn loạn. Bé sẽ hào hứng ăn thử tất cả các món và bạn hầu như không bao giờ giữ cho bé sạch sẽ đến cuối bữa ăn được cả. Hãy cứ để bé khám phá các món ăn và nghiên cứu cách ăn của riêng của mình. Bạn không cần kiểm soát cách bé ăn uống. Hãy để bé học cách tự ăn càng sớm càng tốt. Nếu bé thích ăn bằng tay thì cứ để bé tự nhiên. Bạn chỉ cần chú ý làm sao cho các món ăn nhiều màu sắc và bắt mắt để kích thích bé. Còn việc ăn món gì và ăn bao nhiêu thì hãy để bé tự do lựa chọn. Bạn có thể đút bé thêm các loại thức ăn nghiền hoặc mài nhỏ. Tuy nhiên, cũng đừng quên cho bé một cái muỗng riêng để bé tự khám phá.
Chế độ dinh dưỡng cho bé 9 tháng tuổi:
- 3 bữa ăn chính: Cháo, bột hoặc cơm nhão với đầy đủ 4 nhóm thực phẩm, tổng tăng dần từ khoảng 60-90g gạo tẻ trắng, 60-90g thịt (tôm, cá… ), 15g dầu (mỡ), rau xanh, quả chín…
- 3 bữa phụ: Trái cây, chế phẩm từ sữa như yaourt, phomai, bánh quy…
- Sữa mẹ hoặc sữa công thức: Khoảng 600-700 ml/ngày
Thức ăn hàng ngày cho bé cần đảm bảo đầy đủ vitamin, chất đạm, chất béo và chất xơ. Ngoài ra bạn nên thay đổi cách chế biến và thực đơn cho bé để kích thích sự ngon miệng. Tránh nấu một nồi cháo rồi cho con ăn cả ngày, vừa mất chất dinh dưỡng vừa khiến bé chán ăn.
Nên cho bé ăn đa dạng các loại thực phẩm, chỉ ăn gạo tẻ trắng, không ăn nước xương hầm và ăn nhạt. Bạn nên quy định bữa ăn cho bé, ví dụ 3 bữa bột/cháo vào khoảng 09h, 14h, 18h, cho bé ăn ra bữa, không kéo dài thời gian quá 30 phút/1 bữa.
Những việc không nên làm:
- Cho bé ăn thức ăn thừa.
- Đun nấu quá lâu rau củ (vì sẽ hủy hết vitamin).
- Khi chế biến thức ăn với khối lượng lớn, đừng để nguội thức ăn trước khi cho vào tủ lạnh (vì vi khuẩn sẽ có cơ hội sinh sôi). Đặt thức ăn nóng vào đĩa lạnh, đậy lại và cho vào tủ lạnh.
- Dùng nhiều chất béo bão hòa (mỡ động vật, bơ).
- Dùng nhiều muối.
- Dùng nhiều đường (ngọt, dễ hư răng).
Mẹo cho con bú
Khi được 9 tháng tuổi, bé sẽ dễ bị phân tâm nhiều hơn khi đang bú là điều thường thấy bởi bé yêu trở nên hiếu động và tò mò hơn về thế giới xung quanh. Đừng nản lòng vì điều này. Thay vào đó, hãy cố gắng giảm thiểu phiền nhiễu trong quá trình cho bú và kiên nhẫn với em bé của bạn khi cho bú. Hãy thử một số biện pháp sau:
- Cho bé bú ở nơi mát mẻ, yên tĩnh, với ánh sáng vừa đủ.
- Âu yếm bé, vỗ nhẹ nhàng bé
- Nhẹ nhàng nói chuyện với em bé của bạn, để trong mắt bé chỉ còn thấy bạn
Thực phẩm mới cho bé
Khi bé cưng lớn lên, bạn sẽ cho bé ăn thử nhiều loại thực phẩm khác nhau. Dưới đây là một số mẹo để bé cưng có thể dễ dàng tiếp nhận các loại thực phẩm mới:
- Cho trẻ ăn lượng nhỏ, ăn thường xuyên: Bé yêu có một cái bụng nhỏ, vì vậy tốt nhất nên cho trẻ ăn một lượng nhỏ thức ăn trong suốt cả ngày.
- Đừng ép con ăn: Trẻ có xu hướng thay đổi sở thích khi ăn. Một ngày nào đó bé sẽ sẵn sàng ăn một món mới, nhưng ngày hôm sau bé có thể sẽ từ món đó. Đừng ép trẻ, đừng biến cho ăn thành cuộc chiến giữa 2 mẹ con.
- Cung cấp nhiều loại thực phẩm ăn nhẹ an toàn: như trái cây, phô mai, sữa chua… Đến tám tháng, em bé của bạn có thể sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ để cầm những miếng thức ăn nhỏ. Khuyến khích trẻ tự ăn bằng cách cung cấp các loại thức ăn có kích cỡ nhỏ như miếng bánh mì nhỏ hoặc miếng phô mai, trái cây xắt nhỏ. Ngay cả với những thực phẩm an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, bạn luôn luôn phải ở cạnh trẻ và theo dõi xem trẻ có bị nghẹn hay sặc không.
- Hãy thử dùng thìa: Bắt đầu sử dụng thìa để cho bé ăn và giúp chúng tự ăn. Lúc đầu, bé có thể sẽ chơi với thìa hoặc ném thìa đi. Nhưng cuối cùng, bé sẽ dùng nó để ăn, chỉ cần bạn kiên nhẫn tập cho bé.
- Sử dụng cốc sippy: Ở độ tuổi này, nhiều trẻ có thể bắt đầu cầm và tập uống nước, sữa mẹ hoặc sữa bột từ cốc sippy.
- Giới thiệu các loại thực phẩm có kết cấu khác nhau: Bây giờ bé có thể nhai, vì vậy bạn có thể bắt đầu thêm các loại thực phẩm có kết cấu khác nhau. Thực phẩm cắt nhỏ và thực phẩm mềm, chẳng hạn như khoai tây nghiền, bánh pudding, sữa chua, trứng là những lựa chọn tốt.
- Bắt đầu thực phẩm mới một các từ từ: Tiếp tục giới thiệu thực phẩm mới trong một bữa trong một vài ngày. Theo dõi các dấu hiệu dị ứng thực phẩm, có thể bao gồm phát ban, tiêu chảy, khạc nhổ và nôn mửa.
- Để mắt đến tình trạng táo bón: Ngũ cốc và chuối là những thực phẩm phổ biến mà bé ăn ở độ tuổi này nhưng chúng có thể dẫn đến táo bón. Nếu con bạn bắt đầu gặp khó khăn khi khi đi ngoài, hãy thử thêm các loại trái cây khác vào bữa ăn nhẹ của bé.
Giấc ngủ của bé 9 tháng tuổi
Đến 9 tháng tuổi, hầu hết các bé đều ngủ suốt đêm và ngủ hai đến ba giấc trong ngày, mỗi giấc ngắn kéo dài từ một đến hai giờ mỗi ngày. Nếu con nhỏ của bạn ngủ ngon suốt đêm, các yếu tố như bệnh tật, mọc răng và tăng trưởng có thể gây ra rối loạn tạm thời trong giấc ngủ. Đừng nản lòng nếu em bé của bạn gặp phải một số vấn đề về giấc ngủ, nhưng hãy tập cho bé thói quen đi ngủ đúng giờ, bằng một số cách sau:
- Giữ cho bé tỉnh táo khi chưa đến giờ ngủ của bé
- Đến giờ ngủ hãy tạo không gian thoải mái, hạ dần ánh sáng để bé đi vào giấc ngủ
- Massage nhẹ nhàng cho bé trước khi đi ngủ
- Không tập thói quen cho bé bú trước khi ngủ
Nếu bạn đang cho bé ngủ trong cũi cùng phòng với bạn, 9 tháng là độ tuổi thích hợp để chuyển em bé của bạn vào một chiếc cũi có kích thước to hơn trong phòng riêng của chúng. Nhiều gia đình nhận thấy rằng nếu con nhỏ của họ gặp khó khăn khi ngủ qua đêm, việc đưa chúng vào phòng riêng có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc giúp bé ngủ ngon hơn.
Sức khỏe và an toàn cho bé 9 tháng tuổi
Em bé của bạn nên đi kiểm tra sức khỏe trong tháng này. Cùng với kiểm tra thể chất như cân nặng, chiều dài và chu vi vòng đầu, các vấn đề về sức khỏe cần quan tâm trong tháng này bao gồm:
- Tiêm chủng: Vaccin sởi
- Kiểm tra nhịp tim và hô hấp của bé.
- Kiểm tra các biểu hiện mắt và tai của bé.
- Hãy chắc chắn rằng bé trông không quá xanh xao vì da xanh xao có thể là dấu hiệu của thiếu sắt trong máu.
- Giải đáp những thắc mắc về vitamin cần bổ sung cho trẻ. Hầu hết các bé không cần thêm vitamin, nếu có thì là vitamin D. Bạn nên cho con bạn uống thêm vài giọt vitamin D nếu bé không uống thêm sữa công thức.
- Trao đổi về những vấn để sức khỏe bao gồm cả cách xử lý cảm lạnh và tiêu chảy nhẹ và những dấu hiệu cho biết bé bị nhiễm bệnh bạch hầu thanh quản hoặc nhiễm trùng tai.
Mặc dù em bé của bạn đang tăng trưởng và phát triển nhiều hơn các tháng trước nhưng bạn vẫn cần cho bé ngồi ghế riêng khi cả nhà đi ô tô và ngồi ở phía sau.
Nếu bé cưng của bạn đang tập bò hoặc đã bò được một thời gian, bạn cũng nên sắp xếp đảm bảo an toàn trong nhà mình, nên kiểm tra những thứ sau:
- Ổ cắm, dây điện
- Cửa sổ, cầu thang
- Nơi để đồ sắc nhọn, hóa chất
- Nhà vệ sinh
- Tủ thuốc
- Những tủ kệ lớn nên được cố định hoặc cột vào tường tránh bé kéo đổ vào người
Những điều cần ghi nhớ
Khuyến khích khám phá
Con nhỏ của bạn sẽ thể hiện tất cả các loại tính cách, từ sự bướng bỉnh, cứng đầu đến nhõng nhẽo. Ở tuổi này, bé đang học về thế giới xung quanh và về bản thân thông qua khám phá, vì vậy hãy cho con bạn cơ hội để cho tính cách đó tỏa sáng. Bạn có thể thiết lập một nơi an toàn trong phòng khách hoặc bên ngoài để bé khám phá mọi thứ hoặc đưa ra một số đồ chơi yêu thích để chúng “khám phá”.
Học cách nói không
Em bé của bạn có thể hiểu “không”, ngay cả ở độ tuổi này. Và mặc dù bé có thể chưa hoàn toàn hiểu ngôn ngữ bằng lời nói, nhưng bé yêu của bạn chắc chắn sẽ tiếp nhận ngôn ngữ tổng thể cơ thể và nét mặt của bạn khi nói như vậy. Đừng ngại nói KHÔNG nếu em bé của bạn đến gần một cái gì đó có thể làm tổn thương bé. Phần nuôi dạy con cái với kỷ luật giáo dục có thể nên bắt đầu ngay từ bây giờ.
Để mặc em bé
Khi bé yêu của bạn ngày càng trở nên năng động hơn, có thể khó để bạn thực hiện các hoạt động xung quanh nhà, chẳng hạn như dọn dẹp hoặc làm việc trên máy tính. Nếu bé yêu của bạn chịu đựng được điều đó, bạn vẫn có thể mặc em bé trong khu vực vui chơi của bé quanh bạn để bạn có thể hoàn thành những nhiệm vụ cơ bản này. Hầu hết các bé vẫn thích ở gần bạn ở độ tuổi này và điều đó giúp bạn kiểm soát được an toàn của bé.
Quan tâm tới chính bạn
Nếu cân nặng của bạn vẫn chưa về bình thường thì đây là lúc bạn nên bắt đầu tập thể dục. Không có cách nào giảm cân tốt hơn là đốt bớt năng lượng bằng cách tập thể dục. Cách này sẽ tốt hơn là ăn kiêng. Nếu bạn không thích đến phòng tập, bạn có thể đi bộ, đạp xe đạp hoặc đi bơi. Bạn có thể tìm thêm những phương pháp tập khác và nên rủ bạn bè tập chung. Quan trọng nhất là phải duy trì động lực tập thể dục cũng như nhìn vào kết quả tích cực đạt được để tiếp tục cố gắng. Bạn nên tự thưởng cho mình vài bộ quần áo mới hoặc những món quà yêu thích.
Nếu bạn cần thức dậy vào giữa đêm để lo cho bé, bạn nên xem thêm thông tin ở mục -Giấc ngủ của bạn: Vào 9 tháng tuổi, bé không cần bú cữ đêm nữa. Nếu bé vẫn còn bú đêm, bạn nên thay đổi để tốt hơn cho cả bạn và bé. Ngay cả khi trước đây bạn là người ngủ rất nhiều, thì giờ đây bạn lại là người rất dễ thức giấc. Ngủ là yếu tố có thể thay đổi rất nhiều từ sau khi sinh bé. Phụ huynh, đặc biệt là người mẹ, sẽ phải học cách thay đổi đồng hồ sinh học của bản thân. Nếu bạn thấy khó ngủ, có thể là vì uống cà phê, tập thể dục trễ, ăn quá no hoặc ngủ trưa quá nhiều.
Xem thêm: Trẻ 10 tháng tuổi: Sự phát triển của bé và cách chăm sóc