Buồn là một phản ứng bình thường đối với những thời điểm khó khăn trong cuộc sống. Thông thường, nỗi buồn sẽ biến mất theo thời gian. Nhưng ở người trầm cảm lại khác, đó là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến cảm giác, suy nghĩ và các hoạt động hàng ngày.
Trầm cảm phổ biến ở phụ nữ. Vậy làm thế nào để nhận ra trầm cảm ở nữ giới và điều trị hiệu quả?
Hãy cùng Drcuaban tim hiểu về dấu hiệu, nguyên nhân, phân loại và cách điều trị trầm cảm ở nữ giới nhé!
Mục lục
Các hình thức trầm cảm ở nữ giới
Là phụ nữ, chúng ta có nhiều vai trò trong cuộc sống: người mẹ, người vợ, người bạn, nhân viên, thầy thuốc, người chăm sóc, và rất nhiều các vai trò khác. Sự phức tạp của những vai trò này có thể gây ra những thăng trầm cảm xúc trong cuộc đời.
Một số thay đổi tâm trạng có thể là do các vấn đề trong cuộc sống (ví dụ: tranh cãi với bạn bè), hoặc có thể do sự thay đổi hormone (ví dụ: quá trình mang thai, kinh nguyệt). Thông thường, sau vài ngày, cảm xúc của bạn có khuynh hướng cân bằng trở lại và bạn không còn cảm thấy buồn bã nữa. Nhưng, nếu bạn bị trầm cảm, nỗi buồn sẽ không mất đi sau vài ngày, thậm chí có thể ảnh hưởng đến cuộc sống và các mối quan hệ hàng ngày của bạn. Đây có thể là trầm cảm. Các triệu chứng có thể kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng hoặc nhiều năm, có thể chỉ xảy ra một lần, cũng có thể gián đoạn và lặp đi lặp lại.
Mức độ ảnh hưởng của trầm cảm ở nữ giới nhiều gấp hai lần so với nam giới, đồng thời các nguyên nhân ở nữ giới cũng thường khác so với nam giới. Các nhân tố liên quan có thể bao gồm: hormone liên quan đến quá trình sinh sản, các phản ứng khi đối mặt với căng thẳng, các áp lực xã hội từ sự trải nghiệm trong đời sống.
Dưới đây có những dạng trầm cảm khác nhau thường gặp ở phụ nữ:
Trầm cảm nặng
Trầm cảm nặng là một dạng trầm cảm nghiêm trọng, người phụ nữ mất khả năng tìm được sự vui vẻ trong các hoạt động từng được xem là thú vị. Hơn nữa, nó ảnh hưởng đến khả năng làm việc, nghỉ ngơi hoặc ăn uống bình thường và hiệu quả ở nữ giới, cũng thường ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân và xã hội. Mắc trầm cảm nặng, tình trạng trầm cảm của bạn có thể kéo dài suốt một thời gian dài và thường kèm theo sự tự ti.
Trầm cảm sau sinh
Trầm cảm sau sinh là một dạng trầm cảm đặc biệt xảy ra sau khi một đứa bé sinh ra. Các triệu chứng trầm cảm điển hình bắt đầu sau khi sinh, tuy vậy đối với một số phụ nữ, trầm cảm cũng có thể xảy ra trong thời gian mang thai.
Trầm cảm kéo dài
Là một dạng nhẹ hơn so với trầm cảm nặng, trầm cảm kéo dài là một trạng thái trầm cảm kéo dài liên tục trong hai năm hoặc lâu hơn. Nhiều cơn trầm cảm nặng cũng có thể xuất hiện trong một số giai đoạn của trầm cảm kéo dài.
Rối loạn tiền kinh nguyệt
Rối loạn tiền kinh nguyệt là một dạng trầm cảm xảy ra trước kỳ kinh nguyệt. Trong dạng trầm cảm này, nhiều thay đổi tâm trạng nghiêm trọng, lo lắng, hoặc những suy nghĩ tiêu cực xuất hiện trong một tuần trước khi bắt đầu kinh nguyệt và biến mất khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu. Những triệu chứng trầm cảm có thể nghiêm trọng và ảnh hưởng tiêu cực tới các mối quan hệ cá nhân và ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
Một số yếu tố khác biệt giữ Trầm cảm ở nữ giới với nam giới
Sự khác biệt trong trầm cảm giữa nữ giới và nam giới bao gồm:
- Nữ giới cảm thấy lo lắng và sợ hãi, nam giới cảm thấy cảnh giác.
- Nữ giới tự nhận định là trầm cảm, nam giới đổ lỗi cho những lý do khác
- Nữ giới thường thấy buồn bã, cảm thấy vô giá trị và vô cảm khi trầm cảm, nam giới thường cảm thấy bực tức và phẫn nộ
- Nữ giới thường tránh các xung đột khi trầm cảm, nam giới thường tạo ra xung đột
- Nữ giới thường dùng đồ ăn hoặc chia sẻ với bạn bè để đối phó với trầm cảm, đàn ông dùng rượu, TV, sex hay thể thao để đối phó với trầm cảm.
- Nữ giới thấy mệt mỏi và lo lắng, nam giới thấy kích động và bồn chồn.
- Nữ giới rất dễ dàng bộc lộ cảm giác nghi ngờ và tuyệt vọng của họ, nam giới che giấu cảm giác nghi ngờ và tuyệt vọng như che giấu một dấu hiệu của sự yếu đuối.
Điều gì gây ra trầm cảm ở nữ giới?
Khi nói đến nguyên nhân trầm cảm ở nữ giới, có rất nhiều yếu tố được cho là cùng có tác động, bao gồm: di truyền, hormone, tâm lý và các yếu tố xã hội.
Di truyền và hormone
Về mặt di truyền, tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm xuất hiện cao hơn trong các gia đình có thành viên từng mắc trầm cảm. Tuy nhiên, các yếu tố môi trường được cho là tương tác đồng thời với yếu tố di truyền. Bạn có thể dễ bị trầm cảm hơn do gen của bạn, nhưng mối quan hệ gia đình và xã hội lành mạnh có thể tăng khả năng phục hồi trầm cảm.
Các yếu tố sinh học và hormone khác cũng có thể tăng khả năng gây ra trầm cảm. Mang thai, sinh sản, kinh nguyệt, mãn kinh đều tăng khả năng gây ra trầm cảm. Nguyên nhân chủ yếu là do sự rối loạn hormone hoặc sự thay đổi nhanh của lượng hormone. Các vấn đề sức khỏe nói chung, đặc biệt là các bệnh mãn tính hay khuyết tật cũng có thể gây trầm cảm ở nữ giới.
Yếu tố tâm lý
Nữ giới dễ bị trầm cảm hơn so với nam giới. Với xu hướng dễ bị xúc động hơn, nữ giới có nhiều những suy nghĩ tiêu cực hơn trong thời kỳ trầm cảm. Mặc dù khóc, tâm sự với bạn bè là những biểu hiện thường gặp trong trầm cảm, nhưng nghiên cứu chứng minh rằng, nếu bạn suy nghĩ lặp đi lặp lại về sự trầm cảm, quá trình trầm cảm sẽ kéo dài hơn, thậm chí làm trầm cảm trở nên tồi tệ hơn. Ngược lại, nam giới thường đánh lạc bản thân khỏi trạng thái trầm cảm, điều này làm giảm thời gian biểu hiện các triệu chứng của trầm cảm. Các yếu tố tâm lý khác có xu hướng tác động đến nữ giới nhiều hơn nam giới là sự ảnh hưởng tiêu cực về hình tượng cơ thể hoặc trầm cảm do căng thẳng. Sự tự ti về ngoại hình dẫn đến trầm cảm thường bắt đầu từ tuổi dậy thì hoặc liên quan đến quá trình dậy thì ở nữ giới.
Nguyên nhân xã hội
Các kỹ năng cuộc sống, cách lựa chọn mối quan hệ, hay cách chọn lối sống của nữ giới đều khác với nam giới. Nữ giới có nhiều khả năng phát sinh trầm cảm từ các vấn đề hôn nhân hay mối quan hệ, vấn đề cân bằng công việc, vấn đề tài chính, hoặc các sự kiện sinh hoạt căng thẳng, thậm chí bao gồm cả việc mất một người thân.
Ngoài các nguyên nhân di truyền, tâm lý và xã hội của trầm cảm được đề cập trên, các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những yếu tố nguy hiểm gây trầm cảm ở nữ giới cũng tăng lên nếu có:
- Cái chết của cha mẹ trước 10 tuổi
- Mất việc, mất một mối quan hệ, ly dị
- Từng bị lạm dụng thể chất hay tình dục thời thơ ấu
- Rối loạn tâm trạng
- Dùng một vài loại thuốc nào đó
Biểu hiện
Các dấu hiệu trầm cảm biểu hiện ở mỗi người đều có thể khác nhau. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Cảm xúc trống trải, buồn bã, thất vọng, tuyệt vọng
- Sự đau thương, lo âu, hay cảm giác tội lỗi.
- Cảm giác kiệt sức, mệt mỏi nghiêm trọng
- Mất hứng thú hoặc niềm vui trong sở thích và hoạt động
- Di chuyển hoặc nói chậm hơn
- Không thể tập trung hay ghi nhớ những điều chi tiết
- Cáu gắt
- Suy nghĩ tự sát hay hành động tự sát
- Rối loạn giấc ngủ: ngủ quá nhiều hoặc quá ít, mất ngủ
- Triệu chứng cơ thể: đau nhức, đau đầu, vấn đề tiêu hóa, đau ngực, sưng tấy…
- Thiếu sức sống
- Cảm giác mất kiểm soát
- Cảm xúc bất thường và muốn khóc
- Các cơn hoảng loạn
- Cảm xúc căng thẳng, stress.
- Không hứng thú với các mối quan hệ
Nỗi buồn chỉ là một phần nhỏ của trầm cảm. Trên thực tế, một số người bị trầm cảm hoàn toàn không cảm thấy buồn. Một người bị trầm cảm cũng có thể gặp nhiều triệu chứng thể chất, chẳng hạn như đau, nhức đầu, hoặc các vấn đề về tiêu hóa. Một người bị trầm cảm cũng có thể gặp rắc rối với việc ngủ, thức dậy vào buổi sáng và cảm thấy mệt mỏi.
Nếu bạn đã trải qua bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng trên trong ít nhất hai tuần, bạn có thể bị trầm cảm.
Điều trị
Nếu bạn là nữ giới và bạn đang có vấn đề trầm cảm, hãy tìm cách điều trị ngay lập tức để nâng cao chất lượng cuộc sống. Việc đầu tiên mà bạn cần làm là đi khám bác sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe tinh thần. Bác sĩ sẽ hỏi bạn một loạt các câu hỏi và thực hiện các xét nghiệm, để loại trừ một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn gây ra trầm cảm. Hoặc xác định xem có phải là do tác dụng của một số loại thuốc nào đó trong tình trạng tâm thần suy nhược. Các chuyên gia tầm thần cũng sẽ hỏi bạn một số câu hỏi về các triệu chứng của bạn, để có thể chẩn đoán chính xác cho tình trạng của bạn và đưa ra lời khuyên để điều trị.
Các phương pháp trị liệu phổ biến cho nữ giới bị trầm cảm bao gồm thuốc và tâm lý trị liệu.
Thuốc
Cần lưu ý rằng, hãy nói với bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc có thể có thai trong khi điều trị, vì một số loại thuốc dùng để điều trị chứng trầm cảm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Nếu bạn bị trầm cảm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm giúp bạn đối phó và giảm bớt các triệu chứng trầm cảm.
Khi bạn bắt đầu uống thuốc chống trầm cảm vì trạng thái trầm cảm của mình, hãy theo dõi các triệu chứng và lưu ý bất kỳ tác dụng phụ nào. Ở một số ít người, đôi khi một số tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm cũng có thể làm trầm cảm nặng thêm. Ví dụ, có thể xuất hiện suy nghĩ tự sát, hoặc hành động tự sát. Các tác dụng phụ khác bao gồm: buồn nôn, đau đầu, rối loạn giấc ngủ, rối loạn về ham muốn tình dục. Các tác dụng này thường giảm theo thời gian dùng thuốc chống trầm cảm.
Tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu cũng đã được cho thấy là một phương pháp rất hiệu quả nếu bạn bị trầm cảm. Liệu pháp trị liệu hành vi nhận thức (CBT) là một trong những dạng phổ biến nhất của liệu pháp nói chuyện hay trị liệu tâm lý trong việc điều trị trầm cảm. Phương pháp trị liệu này tập trung vào việc giảng dạy cách suy nghĩ và cách ứng phó mới khi cảm xúc trầm cảm xảy ra. Hơn nữa, phương pháp trị liệu này có ích trong việc giúp bạn hiểu rõ những mối quan hệ khó khăn và có cách cải thiện chúng. Đồng thời học cách thay đổi những thói quen để có thể cải thiện tình trạng trầm cảm của mình.
Ngoài việc trị liệu cá nhân, trị liệu nhóm hay trị liệu gia đình cũng là những phương pháp có ích để chữa bệnh trầm cảm nếu sự xung đột hay căng thẳng từ gia đình là một yếu tố đóng góp vào tình trạng trầm cảm của bạn.
Thật không may rằng, trầm cảm ở nữ giới có thể bị chẩn đoán sai với tỉ lệ cao đến 50%, đồng thời, ít hơn một nửa số bệnh nhân nữ mắc trầm cảm nặng tìm cách điều trị. Tuy vậy, việc thành công điều trị trầm cảm được chứng minh rằng có tỉ lệ rất lớn. Hơn 80% số ca trầm cảm ở nữ giới được điều trị thành công bằng thuốc chống trầm cảm, tâm lý trị liệu, hoặc sự kết hợp cả hai.
Ngoài các loại thuốc và tâm lý trị liệu, một số phương pháp dưới đây có thể giúp bạn cải thiện tâm trạng khi bạn bị trầm cảm:
- Đừng giấu kín những cảm xúc của bạn, hãy tìm một nhóm hỗ trợ với những người bạn tin tưởng
- Tham gia các hoạt động xã hội
- Luyện tập thể dục thể thao đều đặn
- Ngủ đủ giấc: 8 giờ mỗi đêm là giấc ngủ lý tưởng
- Thiền, tập Yoga, hoặc luyện tập các hình thức thư giãn khác
Nếu chính bạn hoặc người thân của bạn bị trầm cảm, hãy nhớ rằng bạn không đơn độc. Hãy tìm trợ giúp để nâng cao chất lượng cuộc sống.
