Viêm đa khớp có tên bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp là polyarthralgia, trong đó:
- “poly” có nghĩa là nhiều
- “arthron”, nghĩa là “khớp”
Viêm đa khớp là tình trạng có 4 hoặc nhiều hơn 4 khớp trong cơ thể bị đau và viêm. Trong bài viết này, hãy cùng chúng mình tìm hiểu một số dạng viêm đa khớp khác nhau, các triệu chứng có thể xảy ra và cách điều trị.
Xem thêm: Viêm xương khớp là gì? Tất cả những điều bạn cần biết về bệnh viêm xương khớp
Mục lục
Triệu chứng của viêm đa khớp
Viêm đa khớp có một số triệu chứng tương tự như viêm khớp dạng thấp, bao gồm đau, sưng và cứng khớp.
Các triệu chứng của viêm đa khớp có thể tương tự như viêm khớp dạng thấp. Chúng có thể phát triển trong cơ thể trong một khoảng thời gian nhiều tháng, hoặc chúng có thể khởi phát đột ngột.
Các triệu chứng bao gồm:
- Đau đớn
- Cứng khớp
- Sưng hoặc đỏ ở khu vực bị ảnh hưởng
- Phát ban
- Mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng
- Sốt cao từ 38 ºC trở lên
- Đổ mồ hôi
- Mất cảm giác thèm ăn
- Giảm cân đột ngột
Nguyên nhân
Viêm đa khớp có thể xảy ra do kết quả của các yếu tố di truyền. Một số người tự nhiên có protein tiêu diệt bệnh trong cơ thể được gọi là kháng thể làm cho viêm đa khớp phát triển dễ dàng hơn.
Một số tác nhân cũng có thể gây viêm đa khớp khi cơ thể bị nhiễm trùng làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
Viêm đa khớp có thể là huyết thanh dương tính hoặc huyết thanh âm tính:
- Huyết thanh dương tính – Seropositive: Điều này có nghĩa là người đó có kháng thể trong máu tấn công cơ thể thay vì nhiễm trùng, chẳng hạn như vi khuẩn hoặc virus, vì vậy họ có thể dễ bị viêm đa khớp.
- Huyết thanh âm tính – Seronegative: Chẩn đoán này chỉ ra rằng các kháng thể đặc biệt này không có trong máu của bệnh nhân.
Đôi khi, viêm đa khớp là do nhiễm trùng hoặc bệnh tật trước đó, và nó có thể đi kèm với một tình trạng khác. Sự xuất hiện song song này thường khiến các bác sĩ khó chẩn đoán.
Các virus gây ra rubella và quai bị cũng kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể và có thể kích hoạt phản ứng viêm làm cho bệnh nhân dễ bị viêm đa khớp hơn.
Các yếu tố nguy cơ là gì?
Các yếu tố nguy cơ của viêm đa khớp có hai loại: yếu tố có thể thay đổi được và yếu tố không thay đổi được
Các yếu tố có thể được thay đổi bao gồm:
- Lối sống: Hút thuốc, uống rượu và sử dụng caffeine có thể khiến bạn dễ bị viêm đa khớp hơn.
- Phơi nhiễm với các yếu tố nguy cơ khi còn nhỏ: Nếu một đứa trẻ tiếp xúc với các yếu tố, chẳng hạn như việc có cha mẹ hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc viêm đa khớp cho trẻ trong tương lai.
Các yếu tố không thể thay đổi bao gồm:
- Tuổi tác: Mọi người trở nên dễ bị viêm đa khớp khi có tuổi.
- Giới tính: Tỉ lệ mắc viêm đa khớp ở nữ thường cao hơn ở nam giới
- Di truyền: Một số loại gen nhất định làm tăng tỉ lệ mắc viêm đa khớp.
Các loại viêm đa khớp
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 54,4 triệu người trưởng thành hàng năm được chẩn đoán mắc một dạng viêm khớp, hội chứng đau cơ xơ, bệnh gút hoặc lupus từ năm 2013-2015.
Có một số dạng viêm đa khớp khác nhau, bao gồm:
Viêm đa khớp vô căn thiếu niên
Viêm đa khớp có thể ảnh hưởng đến khớp ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Khi viêm đa khớp xuất hiện ở người trẻ tuổi, từ khi còn nhỏ đến cuối giai đoạn vị thành niên, nó được phân loại là viêm khớp vô căn thiếu niên.
Nó có thể gây sưng, đau nhiều ở các khớp nhỏ và lớn từ mắt cá chân, cổ tay và bàn tay đến háng và khớp gối. Nó thậm chí có thể xảy ra ở vùng cổ và hàm.
Nguyên nhân gây viêm đa khớp vô căn thiếu niên không phải lúc nào cũng được tìm thấy. Trong nhiều trường hợp, đó là một tình trạng có thể cải thiện theo thời gian và điều trị tốt.
Lupus
Lupus không chỉ ảnh hưởng tới khớp mà còn tác động tới da, thận và hệ thần kinh trung ương.
Viêm khớp vảy nến
Viêm khớp vảy nến, theo đúng như tên gọi, nó xảy ra ở những người bị bệnh vảy nến. Đôi khi triệu chứng viêm khớp xuất hiện đầu tiên.
Các triệu chứng cần chú ý là nổi ban đỏ, vảy da, ngón tay và ngón chân sưng lên giống hình xúc xích ở một bên cơ thể.
Các vấn đề liên quan
Viêm đa khớp không phải là một tình trạng cụ thể, và những người mắc bệnh này ban đầu có thể cảm thấy những vấn đề khác như rất mệt mỏi hay có các triệu chứng giống như cúm.
Có một số điều kiện có thể đi kèm với viêm đa khớp hoặc là một dấu hiệu cho thấy có một vấn đề khác. Bao gồm:
Co thắt Dupuytren (co thắt Dupuytren ở bàn tay)
Co thắt Dupuytren là một tình trạng ảnh hưởng đến bàn tay. Khi mắc bệnh, mô bên dưới da bàn tay bị siết chặt nên ngón tay bị uốn cong về phía bàn tay và giữ nguyên trạng thái như vậy. Bệnh có thể chỉ xảy ra ở một bàn tay nhưng thường thì cả hai bàn tay đều bị. Ngón đeo nhẫn và ngón út thường bị ảnh hưởng nhiều nhất. Theo thời gian, bàn tay sẽ dần khó cử động hơn.
Đau cơ xơ hóa
Đây là tình trạng ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, gây đau và mệt mỏi ở nhiều khu vực, bao gồm cả cơ bắp.
Hemochromatosis
Nếu cơ thể dự trữ quá nhiều chất sắt thay vì sử dụng nó, sự tích tụ có thể dẫn đến viêm đa khớp.
Bệnh viêm đường ruột
Chẳng hạn như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn, gây viêm ở ruột non và ruột già.
Bệnh Raynaud
Là hiện tượng co thắt của các động mạch làm giảm dòng máu nuôi mô cơ quan. Thường biểu hiện ở các ngón tay, và ít xảy ra ở các ngón chân. Hiếm khi xảy ra ở mũi, tai, hoặc môi. Hiện tượng này khiến vùng bị ảnh hưởng chuyển sang màu trắng và sau đó là màu xanh. Thường kèm theo cảm giác tê hay đau. Khi được tưới máu trở lại, các vùng này chuyển sang màu đỏ và nóng rát.
Chẩn đoán
Viêm đa khớp có thể khó chẩn đoán vì có nhiều dạng khác nhau và các bác sĩ phải tiến hành nhiều xét nghiệm để tìm ra loại viêm đa khớp bệnh nhân mắc phải.
Nếu bạn có một hoặc nhiều triệu chứng sau đây, bạn nên đến gặp bác sĩ:
- Cứng khớp kéo dài hơn 30 phút, kèm theo đau và sưng
- Đau khớp khiến các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn
- Các khớp có dấu hiệu sứng nóng, đỏ
- Bất kỳ triệu chứng nào ở trên kéo dài 3 ngày trở lên
- Đau hoặc sưng tái phát trong một thời gian ngắn
Bác sĩ sẽ thực hiện một loạt các xét nghiệm, bao gồm các xét nghiệm máu để tìm kiếm bằng chứng nhiễm virus, hoặc cho một dấu hiệu gọi là yếu tố thấp khớp (RF). RF là một loại protein có thể tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể.
Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các khớp bằng cách xem chúng có bị sưng hoặc nóng khi chạm vào không, và việc di chuyển chúng dễ dàng hay khó khăn như thế nào. Họ cũng có thể yêu cầu các phương pháp chẩn đoán hình ảnh để giúp xác định nguyên nhân gây đau.
Để giúp bác sĩ kiểm tra thêm để tìm ra loại viêm đa khớp nào, họ có thể lấy một mẫu dịch từ các khớp đau. Quá trình này được gọi là chọc hút dịch khớp.
Biến chứng
Nếu viêm đa khớp không được điều trị hoặc không được kiểm soát tốt, các cơ quan và bộ phận khác của cơ thể có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tác dụng trên các cơ quan khác của cơ thể bao gồm:
- Phổi: Tổn thương trên phổi có thể gây ra các biến chứng, chẳng hạn như khó thở và ho mãn tính
- Mắt: Khô mắt hoặc viêm củng mạc mắt (phần lòng trắng của mắt)
- Da: Phát ban hoặc u cục phát triển dưới da
- Tim: Màng ngoài tim có thể bị viêm, gây đau ngực. Các cơn đau tim và đột quỵ cũng có khả năng xảy ra.
Một số tình trạng xuất hiện khi viêm đa khớp đã phát triển một thời gian như hội chứng ống cổ tay, tổn thương khớp vĩnh viễn và các vấn đề với khớp ở cột sống cổ.
Điều trị
Mặc dù viêm đa khớp không thể chữa khỏi nhưng nó có thể được điều trị bằng thuốc và các biện pháp không dùng thuốc như chế độ ăn uống, tập thể dục và lối sống.
Các phương pháp điều trị bằng thuốc bao gồm:
Thuốc giảm đau
Chúng bao gồm các loại thuốc không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giảm đau và giảm viêm
Một số hoạt chất trong nhóm thuốc NSAIDs được sử dụng phổ biến nhất có thể kể đến như aspirin,ibuprofen hay meloxicam. NSAID có thể gây khó chịu cho dạ dày, các vấn đề về tim mạch, chảy máu và tổn thương gan và thận. NSAID tại chỗ có ít tác dụng phụ hơn và cũng có thể giảm đau. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng NSAID không kê đơn nếu bạn có tiền sử loét hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu. Nên uống thuốc sau khi ăn.
Thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARDs)
Những thuốc này hoạt động trong thời gian dài hơn thuốc giảm đau và giúp làm chậm quá trình bệnh. Methotrexate là một DMARD thường được sử dụng có thể làm giảm tổn thương khớp do viêm đa khớp gây ra.
Chế phẩm sinh học
Những chất này làm chậm tiến trình viêm đa khớp. Họ sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể để nhắm vào tình trạng này. Các ví dụ phổ biến của các loại thuốc này bao gồm Infliximab và etanercept.
Steroid
Tiêm, truyền tĩnh mạch hoặc viên nén có chứa steroid có thể làm giảm viêm và giúp kiểm soát cơn đau. Steroid chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn vì tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng lâu dài.
Theo Hiệp hội viêm khớp dạng thấp Anh, một liều 7,5 miligam (mg) hàng ngày của một thuốc steroid bắt đầu có hiệu lực trong vài ngày sau khi bắt đầu điều trị. Một mũi tiêm một liều lớn 25 mg được gọi là liều tấn công với liều cao.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, methotrexate đã được tìm thấy gây ra vấn đề ở gan. Do đó, nên thảo luận về những rủi ro với bác sĩ, cùng với việc nên uống bao nhiêu rượu.
Điều trị không dùng thuốc để giảm đau và các triệu chứng cứng khớp do viêm đa khớp bao gồm vật lý trị liệu và các bài tập cường độ thấp, chẳng hạn như bơi lội, đi bộ và đi đạp xe. Các bài tập cụ thể có thể giúp tăng phạm vi chuyển động và tính linh hoạt, cũng như tăng cường cơ bắp và giảm đau. Bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý có thể giúp bạn tạo ra một chương trình luyện tập cá nhân đáp ứng nhu cầu và lối sống của bạn.
