Cách chăm sóc da

Da bị khô: Nguyên nhân, triệu chứng và cách trị da khô

Những người sở hữu làn da khô bẩm sinh thường có lỗ chân lông nhỏ và ít khi nổi mụn. Tuy nhiên, khi mùa đông đến, độ ẩm không khí giảm xuống, họ lại phải đối mặt với tình trạng da bong tróc, nứt nẻ vô cùng khó chịu. Ngoài da, da khô cũng có độ đàn hồi thấp và nhanh bị lão hóa hơn so với da dầu. bạn đã biết cách chăm sóc da khô đúng cách chưa? Hãy đọc bài viết dưới đây để biết tất tần tật về da khô nhé!

Xem thêm: Cách chăm sóc da mặt đúng chuẩn, hiệu quả bạn nên áp dụng

Da khô là gì?

da bị khô

Da khô là một tình trạng da rất phổ biến do thiếu một lượng nước thích hợp ở lớp biểu bì, là lớp ở nông nhất trên bề mặt da. Mặc dù tỉ lệ khô da ở nam và nữ là như nhau, nhưng người già thường dễ bị khô da hơn. Da ở người cao tuổi có xu hướng giảm lượng dầu và chất nhờn tự nhiên trên da. Các khu vực như cánh tay, bàn tay và đặc biệt là phần thấp của chân có xu hướng bị khô da nhiều hơn.

Các yếu tố môi trường, như độ ẩm và nhiệt độ, có ảnh hưởng to lớn đến lượng nước được giữ lại trong da. Ví dụ, như khi bạn hơ tay bên lò sưởi vào một ngày thời tiết lạnh và khô, da bạn sẽ bị khô rất nhanh do nước bị bốc hơi. Thường xuyên rửa tay và vệ sinh cũng gây ra bay hơi và khô da. Da khô cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng như triệu chứng của một số bệnh về da.

Lớp biểu bì thường bao gồm chất béo (lipid) và protein. Phần lipid của lớp biểu bì cùng với các protein biểu bì cụ thể (ví dụ, filaggrin) giúp ngăn ngừa mất nước cho da. Khi thiếu protein và / hoặc lipid, độ ẩm của da sẽ mất một cách dễ dàng hơn. Khi da trở nên khô hơn, nó cũng trở nên nhạy cảm hơn và dễ bị phát ban và loét. Thuật ngữ y học của da khô là xerosis.

Các biện pháp phòng ngừa và điều trị đơn giản rất hiệu quả trong điều trị da khô. Các bước phòng ngừa khô da cơ bản bao gồm tránh xà phòng mạnh và chất tẩy rửa hóa học. Điều trị thông thường bằng việc sử dụng các loại chất dưỡng ẩm và làm mềm da.  Nếu không được điều trị, da khô có thể dẫn đến các biến chứng, bao gồm chàm, nhiễm trùngg thứ phát do vi khuẩn, viêm mô tế bào và đổi màu da. May mắn là da khô thường nhẹ và có thể dễ dàng khắc phục.

Nguyên nhân gây khô da?

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới da khô. Các nguyên nhân có thể chia thành 2 loại, bên ngoài và bên trong. Các yếu tố bên ngoài là nguyên nhân cơ bản phổ biến nhất và dễ giải quyết nhất. Các yếu tố bên ngoài bao gồm nhiệt độ lạnh và độ ẩm thấp, đặc biệt là trong mùa đông khi sử dụng máy sưởi, lò sưởi. Các yếu tố bên trong bao gồm sức khỏe tổng thể, tuổi tác, di truyền, tiền sử gia đình và tiền sử cá nhân về các tình trạng y tế khác như viêm da dị ứng. Đặc biệt là những người mắc một số bệnh tuyến giáp rất dễ bị khô da.

Các yếu tố bên ngoài gây khô da bao gồm:

  • Rửa quá nhiều với xà phòng mạnh
  • Lạm dụng chất khử trùng và dung môi hòa tan lipid (cồn),
  • Nhiệt độ thấp
  • Độ ẩm thấp

Mặc dù tắm bồn hay tắm bằng vòi hoa sen đều bổ sung nước cho da, nhưng chính sự bốc hơi của nước này sau khi ngâm nước dẫn đến da khô. Da cảm thấy quá căng sau khi tắm có thể cho thấy tắm đã làm loại bỏ quá nhiều nước và dầu tự nhiên trên da.

Một trong những yếu tố phổ biến nhất gây ra da khô là thường xuyên sử dụng xà phòng mạnh. Các loại xà phòng có thể có tác động lớn đến da khô. Xà phòng là một chất nhũ hóa giúp loại bỏ dầu trên da. Da càng thường xuyên được rửa bằng xà phòng thì càng mất nhiều lớp dầu tự nhiên trên da, khiến da khô. Sử dụng quá nhiều xà phòng có thể làm da khô tồi tệ thêm.

Hơn nữa, da bạn có thể bị khô hoặc khô nhiều hơn nếu sử dụng kem dưỡng ẩm không đúng cách hoặc chọn một loại kem dưỡng ẩm không phù hợp. Đôi khi, chất liệu của quần áo khác nhau cũng có thể ảnh hưởng đến da khô. Một số vật liệu như len hoặc sợi tổng hợp có xu hướng gây kích ứng da và làm xấu đi làn da khô.

Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng da khô. Một số ví dụ là thuốc điều trị huyết áp cao, thuốc hạ cholesterol, thuốc chống dị ứng và thuốc trị mụn. Đôi khi, da khô là một dấu hiệu của một bệnh nào đó bên trong. Chẳng hạn, lão hóa có thể người ta dễ bị khô da hơn. Ngoài ra, bệnh chàm, bệnh vẩy nến, tiểu đường, suy giáp và suy dinh dưỡng đều liên quan đến da khô.

Dấu hiệu và triệu chứng của da khô là gì?

Triệu chứng chính của da khô là ngứa. Những người có làn da khô thường có thể thấy những mảng sần sùi, khô, đỏ trên da và những mảng này thường bị ngứa. Các vùng da điển hình bị ảnh hưởng bao gồm cánh tay, bàn tay, cẳng bàn chân, bụng và các khu vực ma sát như mắt cá chân và lòng bàn chân. Khi tình trạng khô da trở nên nghiêm trọng hơn, có thể xuất hiện các vết nứt da.

Triệu chứng và dấu hiệu

  • Ngứa
  • Da khô
  • Mảng đỏ của da chàm (bệnh chàm thể đồng tiền – eczema nummular)

Cảm giác ngứa có thể làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của da khô. Ngứa có thể dẫn đến sự phát triển của chu kỳ “ngứa-gãi”. Đó là khi bạn thấy ngứa, bạn sẽ có phản ứng gãi để giảm cảm giác ngứa, nhưng lại làm ngứa nhiều hơn, và cứ lặp lại như vậy. Chu kì “gãi – ngứa” thường được thấy khi sự kiểm soát có ý thức của hành động gãi thấp hoặc không có, ví dụ như trong khi ngủ.

Các vùng da khô phổ biến nhất

  • Cẳng, bàn chân
  • Bàn tay
  • Cánh tay

Thường xuyên gãi và chà xát da có thể khiến da trở nên dày và sạm. Ở một số người, da khô xuất hiện những sẩn nhỏ, màu đỏ, những sẩn này có thể kích thích và nhiễm trùng nếu bị trầy xước.

Chẩn đoán da khô như thế nào?

Thông thường, da khô có thể dễ dàng được chẩn đoán khi bác sĩ kiểm tra trực quan da. Mặc dù da khô có thể xuất hiện trên bất kỳ loại da nào ở mọi lứa tuổi, nhưng người già và cá nhân thường xuyên tiếp xúc với da với xà phòng hoặc chất tẩy rửa sẽ dễ bị tình trạng này. Ngoài ra, bác sĩ sẽ khai thác về tiền sử bệnh tật trước đây và tiền sử gia đình để giúp hỗ trợ chẩn đoán da khô. Trong những trường hợp khó khăn hơn, sinh thiết da có thể hữu ích để xác nhận chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị.

Da khô có gây ngứa vào mùa đông (winter itch) không?

Ngứa mùa đông là tên gọi chung cho triệu chứng ngứa da thường xuyên trong mùa đông. Nó chủ yếu được gây ra bởi da khô và phổ biến nhất ở người cao tuổi. Ngứa mùa đông do da khô cũng có thể được thấy ở những người có tiền sử bệnh chàm. Các yếu tố bên ngoài, bao gồm nhiệt độ lạnh, độ ẩm thấp và máy sưởi, có xu hướng làm xấu đi làn da khô trong mùa đông. Do đó, một số người gọi tình trạng da khô vào mùa đông là “ngứa mùa đông”.

Da khô có do di truyền không?

Da khô có thể được giống với một tình trạng di truyền gọi là bệnh ichthyosis. Có nhiều loại bệnh ichthyosis. Ichthyosis Vulgaris là loại phổ biến nhất và nó là một tình trạng da khô có vảy nghiêm trọng, thường ở phía trước của cẳng chân. Ichthyosis Vulgaris gây ra vảy khô, giống như cá. Loại ichthyosis này có xu hướng di truyền trong các gia đình. Da khô là một biểu hiện chính của viêm da dị ứng, có yếu tố di truyền.

Những tình trạng sức khỏe gây ra da khô

Một số thay đổi sinh lý và điều kiện sức khỏe có thể gây ra khô da. Sự khởi đầu của da khô có thể là do lão hóa hoặc thay đổi nội tiết tố, như ở phụ nữ mãn kinh. Trong một số trường hợp, những người mắc bệnh nội khoa như suy giáp, tiểu đường hoặc suy dinh dưỡng (ví dụ, thiếu vitamin A) có thể bị da khô.

Các tình trạng bệnh lí sau đây có thể gây khô da:

  • Suy giáp
  • Bệnh tiểu đường
  • Suy dinh dưỡng
  • Viêm da dị ứng

Có loại thuốc nào gây khô da không?

Các loại thuốc điều trị như huyết áp cao (như thuốc lợi tiểu), thuốc giảm cholesterol  máu và thuốc điều trị mụn trứng cá (như retinoids: Retin A và isotretinoin) cũng có thể làm khô da.

Điều trị cho da khô

Cách điều trị tốt nhất cho da khô là bôi dahàng ngày bằng chất làm mềm da (một chất ức chế sự bay hơi nước của da). Bởi vì hầu hết da khô là do nguyên nhân bên ngoài, các phương pháp điều trị bên ngoài như kem và sữa dưỡng da có thể được sử dụng và có hiệu quả trong việc kiểm soát các vấn đề về da. Thông thường, da khô có thể được cải thiện bằng cách sử dụng một loại kem dưỡng ẩm không cần kê đơn. Một khi các nguyên nhân khác gây khô da đã được loại trừ, các mục tiêu chính của phương pháp điều trị là ngăn chặn ngứa, ngăn ngừa mất nước và phục hồi, giữ ẩm cho da.

Một số loại dưỡng ẩm nhẹ cho da khô nhẹ

  • Cetaphil lotion
  • Lubriderm lotion
  • Curel lotion

Các sản phẩm có độ dưỡng ẩm cao (có đặc điểm là không chảy ra khỏi lọ khi dốc ngược) cho da khô nghiêm trọng

  • Vaseline
  • Aquaphor

Kem bôi tại chỗ chứa steroid bao gồm:

  • kem hydrocortisone 1% (tác dụng nhẹ)
  • Kem pramosone 2,5% (tác dụng nhẹ)
  • kem triamcinolone 0,1%(tác dụng trung bình)
  • kem fluocinonide 0,05% (tác dụng mạnh)

Theo nguyên tắc chung, chỉ nên sử dụng các loại kem corticosteroid nhẹ như hydrocortison trên mặt, nách và vùng háng. Sử dụng lâu dài các loại kem corticosteroid mạnh như fluocinonide có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm làm mỏng da, rạn da và nổi mụn.

Thuốc kháng histamine đường uống như diphenhydramine (Benadryl), hydroxyzine (Vistaril, Atarax) và cetirizine (Zyrtec) cũng có thể làm giảm ngứa toàn thân trong da khô do nó làm cho người bệnh ngủ ngon hơn vào ban đêm. Chúng không có ảnh hưởng trực tiếp đến ngứa.

Thuốc chống ngứa đường uống

  • hydroxyzine (Atarax)
  • diphenhydramine (Benadryl)

Biến chứng có thể có của da khô là gì?

Một biến chứng thỉnh thoảng xuất hiện của da khô và ngứa là nhiễm trùng thứ cấp. Nhiễm trùng có thể nhẹ và tự khỏi hoặc có thể nặng hơn và cần điều trị bằng kháng sinh. Ngứa dữ dội dẫn làm bạn gãi không ngừng làm trầy xước da. Do sự tồn tại của chu kỳ ngứa này, da có thể trở nên dày hơn ở những khu vực bị ngứa do cọ xát. Việc gãi ngứa lặp đi lặp lại trong một khu vực có thể dẫn đến hai tình trạng da mãn tính được gọi là dày da lichen hóa và nốt sần ngứa.

Một số biện pháp khắc phục tại nhà cho da khô là gì?

Thoa kem làm mềm hai hoặc ba lần mỗi ngày lên da ướt.

Da khô có thể được cải thiện bằng cách tắm vòi sen hoặc tắm bằng nước âm ấm và tránh chà xát da quá mức. Nước nóng và chà mạnh có thể lấy đi các loại dầu tự nhiên bảo vệ da và làm cho da khô hơn.

Da khô có thể được ngăn ngừa bằng cách sử dụng các chất làm sạch nhẹ nhàng. Các chất làm sạch nhẹ hoặc các sản phẩm không chứa xà phòng như Aveeno, Cetaphil, Dove hoặc Neutrogena được khuyên dùng cho da khô và nhạy cảm. Nhiều loại xà phòng có mùi thơm, chất khử mùi và chất kháng khuẩn có thể là quá mạnh và rửa trôi các loại dầu bảo vệ tự nhiên trên da.

Các chất dưỡng ẩm đặc biệt có chứa axit lactic (AmLactin, Lac-Hydrin) hoặc urê (Urix hoặc Carmol) cũng có hiệu quả trong việc dưỡng ẩm cho da.

Xà phòng nhẹ và chất làm sạch bao gồm

  • Sữa rửa mặt không chứa xà phòng Dove,
  • Sữa rửa mặt Aveeno,
  • Sữa rửa mặt Cetaphil.

Kem dưỡng ẩm nhẹ mà không có chất tạo mùi rất tốt cho da khô. Chất làm mềm có kết cấu dày và bôi trơn có hoạt động rất tốt. Thông thường, kem dưỡng ẩm nên được bôi lên da trong vòng ba đến năm phút sau khi tắm khi da vẫn còn ẩm.

Độ ẩm trên da và tác động của môi trường rất quan trọng đối với da khô. Duy trì làn da ở mức hydrat hóa tối ưu và sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà có thể giúp cải thiện làn da khô.

Lầm thế nào để ngăn ngừa khô da?

Để ngăn ngừa da bị khô, trong những tháng màu đông, bạn nên sử dụng thiết bị làm ẩm không khí trong nhà. Giảm tần suất tắm và tránh dùng xà phòng mạnh, giảm tiếp xúc với chất tẩy rửa cũng có thể giúp cải thiện làn da khô. Chất tẩy rửa mạnh có thể loại bỏ các loại dầu và bã nhờn bảo vệ tự nhiên của da. Hạn chế tiếp xúc với các chất gây kích ứng như dung môi và quần áo len có thể ngăn ngừa tình trạng da khô trở nên tồi tệ hơn.

  • Tránh xà phòng và chất tẩy rửa mạnh.
  • Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà.
  • Hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích như dung môi.
  • Tránh quần áo len.
  • Sử dụng quần áo bằng vải cotton và sợi tự nhiên.
  • Điều này khó thực hiện hơn đó là, nếu có thể hãy chuyển tới sống ở nơi có khí hậu ẩm, không quá khô.

Những điều bạn nên biết về da khô sau bài viết này

  • Da khô là một tình trạng rất phổ biến gây ra các vảy nhỏ, khô và nứt nẻ trên da.
  • Ngứa là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của da khô.
  • Cảm giác ngứa có thể khiến bạn gãi không ngừng, khó cưỡng lại được, lâu ngày sẽ dẫn tới dày và sạm da.
  • Tình trạng da khô phổ biến hơn trong những tháng mùa đông khi thời tiết lạnh và khô hơn.
  • Người cao tuổi dễ bị khô da hơn người trẻ tuổi.
  • Da khô phổ biến hơn ở những người suy giáp, có tiền sử bệnh chàm
  • Da khô hiếm khi là tác dụng phụ của một số loại thuốc.
  • Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm phát ban, chàm và nhiễm khuẩn.
  • Khô quá mức có thể làm cho da bị nứt, tạo ra các vết nứt.
  • Các loại thuốc bao gồm corticosteroid tại chỗ, kem dưỡng da và lotion có thể giúp giảm ngứa.
  • Nhiễm trùng thứ cấp có thể do trầy xước và nứt da.
  • Một số biện pháp khắc phục tại nhà như giảm số lần tắm và sử dụng kem dưỡng ẩm sau khi tắm, có thể giúp kiểm soát và ngăn ngừa khô da.

Vài điều về tác giá

Dr. Hung

Thích viết, đam mê chia sẻ kiến thức đến cộng đồng và mong muốn mọi người đều có kiến thức cơ bản để chăm sóc sức khỏe cho bản thân cũng như người thân. Ngoài ra còn thích nghe nhạc trữ tình, làm đồ handmade...

Leave a Comment