Bệnh trầm cảm ở nam giới: Biểu hiện, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Cả nam giới và phụ nữ đều trải qua trầm cảm nhưng các triệu chứng của họ có thể rất khác nhau. Gia đình, bạn bè và thậm chí cả bác sĩ đều có thể không nhận ra triệu chứng trầm cảm của một người đàn ông đang mắc trầm cảm.

Vậy, trầm cảm ở nam giới có biểu hiện ra sao? Bạn có thể làm gì để giúp cho người thân đang bị trầm cảm?

Hãy cùng drcuaban tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan

Trong khi bệnh trầm cảm thường được xem là “bệnh của phụ nữ”, hơn sáu triệu đàn ông ở Mỹ mỗi năm được chẩn đoán mắc trầm cảm. Không may, việc mặc định rằng trầm cảm là bệnh của phụ nữ khiến nhiều người đàn ông bị trầm cảm nặng không nhận ra vấn đề trầm cảm của mình để tìm cách điều trị.

Trên thực tế, trầm cảm có thể ảnh hưởng tới cả nam giới và nữ giới. Nó có thể phá hỏng các mối quan hệ, ảnh hưởng đến công việc và cả cuộc sống hàng ngày. Nhiều triệu chứng trầm cảm ở nam giới giống với triệu chứng trầm cảm ở nữ giới. Nhưng ở nam giới các triệu chứng cũng có thể biểu hiện theo cách khác. Các triệu chứng trầm cảm chung bao gồm mất hứng thú với các hoạt động vui vẻ thông thường, mệt mỏi, thay đổi thói quen ăn uống, rối loạn giấc ngủ và thiếu tỉnh táo. Ở nữ giới, trầm cảm có thể gây ra cảm giác buồn bã và mất mát. Trầm cảm ở nam giới lại có thể khiến họ trở nên cô độc hoặc cảm thấy cáu kỉnh, hung hăng hay thù địch hơn.

Tại sao trầm cảm ở nam giới thường không được phát hiện?

Có nhiều lý do khiến các triệu chứng lâm sàng của trầm cảm ở nam giới thường không được phát hiện. Ví dụ như, đàn ông thường phủ nhận vấn đề họ gặp phải, vì họ cho rằng cần “mạnh mẽ.” Nhiều người nhận định rằng việc thể hiện cảm xúc là biểu hiện chỉ của phụ nữ. Hệ quả là những người đàn ông bị trầm cảm có nhiều khả năng chỉ nói về các triệu chứng cơ thể trong quá trình trầm cảm của họ, chẳng hạn như cảm thấy mệt, họ ít nói về những triệu chứng liên quan đến cảm xúc.

Có phải trầm cảm ở nam giới ảnh hưởng đến ham muốn tình dục?

Đúng vậy. Trầm cảm ở nam giới có thể ảnh hưởng đến dục vọng. Thật không may, một số thuốc chống trầm cảm và nhiều loại thuốc khác cũng có thể gây ra điều này. Đàn ông thường không muốn thừa nhận các vấn đề về phương diện tình dục. Nhiều người lầm tưởng rằng sự khác biệt trong ham muốn tình dục của họ là vấn đề liên quan đến quá trình dậy thì, trên thực tế, chúng được gây ra bởi vấn đề y học như trầm cảm.

Những triệu chứng trầm cảm ở nam giới là gì?

Ở nam giới, thường không biểu lộ các triệu chứng “điển hình” của trầm cảm, ví dụ như sự buồn bã. Trầm cảm ở nam giới có thể khiến họ che giấu cảm xúc thật của mình. Thay vì bộc lộ tâm trạng trầm cảm, họ có thể dễ nổi cáu và hung hăng hơn.

Vì những lý do này, nhiều người – cũng như bác sĩ và các chuyên gia chăm sóc y tế khác, có thể không nhận ra bản chất thực tế vấn đề là bệnh trầm cảm.

Những người đàn ông khác nhau có các triệu chứng trầm cảm khác nhau, nhưng một số triệu chứng trầm cảm phổ biến bao gồm:

• Tức giận, cáu kỉnh hoặc hung hăng
• Cảm thấy lo lắng, bồn chồn
• Mất hứng thú với công việc, gia đình hoặc các hoạt động yêu thích khác
• Gặp vấn đề với ham muốn và tình dục
• Cảm thấy buồn, trống rỗng, hoặc vô vọng
• Khó tập trung hoặc ghi nhớ.
• Cảm thấy rất mệt mỏi, không thể ngủ hoặc ngủ quá nhiều
• Ăn quá nhiều hoặc không muốn ăn gì cả
• Suy nghĩ tự tử hoặc cố gắng tự tử
• Đau nhức cơ thể, đau đầu, hoặc các vấn đề về tiêu hóa
• Không có khả năng đáp ứng trách nhiệm công việc, chăm sóc gia đình hoặc các hoạt động quan trọng khác
• Tham gia vào các hoạt động có tính mạo hiểm cao
• Lạm dụng rượu hoặc ma túy
• Cô lập khỏi gia đình và bạn bè

Không phải mọi người đàn ông bị trầm cảm đều trải qua mọi triệu chứng. Một số người chỉ trải qua một vài triệu chứng trong khi những người khác có thể biểu hiện rất nhiều triệu chứng.

Điều gì gây ra trầm cảm ở nam giới?

Nghiên cứu hiện tại cho thấy trầm cảm là do sự kết hợp của các yếu tố rủi ro bao gồm:

Yếu tố di truyền – Những người đàn ông có tiền sử gia đình bị trầm cảm có thể dễ mắc bệnh hơn những người không có thành viên gia đình mắc bệnh.

Vấn đề đời sống – Các vấn đề tài chính, mất người thân, mối quan hệ khó khăn, thay đổi lớn trong cuộc sống, vấn đề công việc hoặc bất kỳ tình huống căng thẳng nào có thể gây ra trầm cảm ở một số nam giới.

Bệnh tật – trầm cảm có thể xảy ra với các bệnh nghiêm trọng khác, chẳng hạn như tiểu đường, ung thư, bệnh tim hoặc bệnh Parkinson. Trầm cảm có thể làm cho những điều kiện này tồi tệ hơn và ngược lại. Đôi khi, thuốc dùng cho những bệnh này có thể gây ra tác dụng phụ gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh trầm cảm.

Những hậu quả của trầm cảm ở nam giới nếu không được điều trị là gì?

Trầm cảm ở nam giới có thể gây nên nhiều hậu quả nghiêm trọng. CDC báo cáo rằng đàn ông tự sát nhiều gấp 3-4 lần so với phụ nữ. Trong những người tự sát do trầm cảm, tỷ lệ nam giới là 75-80%. Mặc dù rất nhiều phụ nữ cố gắng tự sát, nhưng trên thực tế có nhiều đàn ông thành công trong hành động tự sát của họ hơn. Điều này có thể là do những người đàn ông thường dùng phương pháp tàn khốc và bạo lực hơn để tự tử, như việc dùng súng tự sát thay vì uống thuốc ngủ quá liều.

Tại sao trầm cảm ở nam giới lại khó được chấp nhận như vậy?

Việc tìm hiểu quá trình trưởng thành của một người nam giới trong xã hội là rất quan trọng để nhận dạng và chữa bệnh trầm cảm của họ. Trầm cảm ở nam giới thường gắn liền với quan niệm văn hóa mà họ bị ảnh hưởng. Ví dụ: đàn ông phải thành công, đàn ông phải kiềm chế cảm xúc, đàn ông phải có quyền kiểm soát. Những quan niệm văn hóa này có thể khiến nam giới cố gắng che giấu một số triệu chứng trầm cảm thật sự. Thay vào đó, đàn ông có thể bộc lộ sự giận dữ và phẫn nộ… đồng thời, coi đó là hành vi và biểu hiện “cứng rắn”!

Bệnh trầm cảm ở nam giới có thường gặp ở người cao tuổi không?

Mặc dù trầm cảm không phải là một vấn đề thường gặp của tuổi già, nhưng nhiều vấn đề sức khỏe ở người già như bệnh tim, đột quỵ, ung thư hay các loại gây stress khác có thể gây ra trầm cảm.

Những sự đau buồn do mất mát lớn (như bạn bè, sức khỏe vật chất, vợ chồng, thu nhập, công việc) cũng có thể gây ra trầm cảm ở những người đàn ông cao tuổi.

Nghỉ hưu cũng là điều rất khó khăn cho nhiều người bởi vì họ không còn lịch trình cố định để theo đuổi nữa.

Những thay đổi này có thể làm tăng sự căng thẳng ở những người đàn ông cao tuổi, sự mất tự tin có thể gây ra trầm cảm.

Thêm vào đó, cái chết của người thân trong gia đình hay bạn bè, sự khởi đầu của các vấn đề sức khỏe khác, và một số loại thuốc đều có thể gây ra trầm cảm cho đàn ông cao tuổi.

Xem thêm: Trầm cảm ở người cao tuổi

Làm thế nào để chữa trị bệnh trầm cảm?

Đàn ông thường tránh giải quyết tình cảm của họ và, trong nhiều trường hợp, bạn bè và thành viên gia đình là người đầu tiên nhận ra rằng người thân của họ bị trầm cảm.

Điều quan trọng là bạn bè và gia đình, người thân ủng hộ và khuyến khích anh ta đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để đánh giá. Một bác sĩ đa khoa có thể làm một bài kiểm tra hoặc các xét nghiệm thực thể để loại trừ các tình trạng bệnh khác có thể có các triệu chứng giống như trầm cảm. Bác sĩ cũng có thể biết nếu một số loại thuốc đang ảnh hưởng đến trầm cảm.

Bác sĩ cần có một bệnh sử đầy đủ về các triệu chứng, chẳng hạn như khi nào các triệu chứng bắt đầu, đã kéo dài bao lâu, ảnh hưởng đến đời sống như thế nào, liệu đã xảy ra trước đó v.v… Điều quan trọng là người nam giới tìm kiếm sự giúp đỡ phải cởi mở và trung thực về tình trạng bệnh. Một bệnh sử đầy đủ nên bao gồm cả thông tin về tiền sử gia đình bị trầm cảm hoặc các rối loạn tâm thần khác.

Sau khi chẩn đoán, trầm cảm thường được điều trị bằng thuốc hoặc liệu pháp tâm lý, hoặc kết hợp cả hai.

Thuốc

Thuốc chống trầm được dùng để điều trị trầm cảm, nhưng chúng có thể mất vài tuần để có hiệu quả.

Thuốc chống trầm cảm có thể có tác dụng phụ bao gồm:

• Đau đầu
• Buồn nôn hoặc cảm thấy đau bụng
• Khó ngủ và hồi hộp
• Kích động hoặc bồn chồn
• Vấn đề tình dục

Hầu hết các tác dụng phụ giảm dần theo thời gian nhưng điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào mà bạn có. Bắt đầu dùng thuốc chống trầm cảm với liều thấp và tăng dần đến liều điều trị đầy đủ có thể giúp giảm thiểu tác dụng phụ.

Mặc dù thuốc chống trầm cảm có thể an toàn và hiệu quả đối với nhiều người, nhưng chúng có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho một số người. Bất cứ ai dùng thuốc chống trầm cảm nên được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt là khi mới bắt đầu dùng thuốc.

Vì những lý do không được hiểu rõ, nhiều người phản ứng tốt hơn với một số thuốc chống trầm cảm hơn so với những người khác. Nếu bạn không đáp ứng với một loại thuốc, bác sĩ có thể đề nghị thử một loại thuốc khác. Đôi khi, một loại thuốc có thể chỉ có hiệu quả một phần. Trong trường hợp đó, một loại thuốc khác có thể được thêm vào để giúp thuốc chống trầm cảm hiệu quả hơn.

Nếu bạn bắt đầu dùng thuốc chống trầm cảm, đừng ngừng dùng chúng mà không cần sự giúp đỡ của bác sĩ. Đôi khi những người dùng thuốc chống trầm cảm cảm thấy tốt hơn và sau đó tự mình ngừng dùng thuốc, và trầm cảm sẽ trở lại.

Tâm lý trị liệu

Một số loại trị liệu tâm lý hoặc liệu pháp nói chuyện trên máy tính có thể giúp điều trị trầm cảm. Một số phương pháp điều trị cũng hiệu quả như dùng thuốc điều trị trầm cảm. Trị liệu giúp bằng cách dạy những cách suy nghĩ và hành xử mới, và thay đổi thói quen có thể góp phần vào trầm cảm. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), trị liệu giữa các cá nhân (IPT) và liệu pháp giải quyết vấn đề là những ví dụ về phương pháp trị liệu nói chuyện có kết quả khả quan cho chứng trầm cảm.

Điều trị trầm cảm nên được cá nhân hóa. Một số đàn ông, có thể thử tâm lý trị liệu trước và thêm thuốc chống trầm cảm sau nếu cần. Những người khác có thể bắt đầu điều trị bằng cả thuốc và tâm lý trị liệu.

Cần làm gì để có thể giúp một người thân bị trầm cảm?

Điều quan trọng cần nhớ là một người bị trầm cảm không dễ dàng “thoát khỏi nó”. Điều quan trọng là phải biết rằng anh ta có thể không nhận ra các triệu chứng của mình và có thể không muốn được điều trị chuyên nghiệp.

Nếu bạn nghĩ ai đó bị trầm cảm, bạn có thể hỗ trợ anh ấy bằng cách giúp anh ấy tìm bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần và sau đó giúp anh ấy đặt lịch hẹn. Ngay cả những người đàn ông không nhận ra rằng họ bị trầm cảm cũng có thể đồng ý tìm kiếm sự giúp đỡ cho các triệu chứng thực thể, chẳng hạn như cảm thấy mệt mỏi hoặc giảm cân. Họ có thể sẵn sàng nói chuyện với chuyên gia y tế về một khó khăn mới mà họ đang gặp phải trong công việc hoặc mất hứng thú làm những việc họ thường thích. Nói chuyện với bác sĩ có thể là bước đầu tiên tốt để tìm hiểu và điều trị trầm cảm.

Các cách khác để giúp đỡ bao gồm:

• Hỗ trợ, ủng hộ, và khuyến khích anh ấy
• Lắng nghe và nói chuyện với anh ấy
• Không bao giờ bỏ qua ý kiến về tự tử, và cảnh báo với bác sĩ.
• Giúp anh ta tăng mức độ hoạt động thể chất và xã hội bằng cách mời anh ta đi dạo, tham gia trò chơi và các sự kiện khác.
• Khuyến khích anh ấy nói chuyện bất kỳ mối quan tâm về thuốc với bác sĩ của anh ấy
• Đảm bảo rằng anh ấy đến các cuộc hẹn với bác sĩ của mình
• Nhắc nhở anh ấy rằng với thời gian và điều trị, trầm cảm sẽ giảm và có thể khỏi được.

Tôi có thể làm gì nếu tôi bị trầm cảm?

• Dành thời gian với người khác và nói chuyện với bạn bè hoặc người thân về cảm xúc của bạn
• Tăng mức độ hoạt động thể chất của bạn. Tập thể dục thường xuyên có thể giúp những người bị trầm cảm nhẹ đến trung bình và có thể là một phần trong kế hoạch điều trị cho những người bị trầm cảm nặng. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về loại bài tập phù hợp với bạn.
• Chia nhỏ các nhiệm vụ lớn thành các nhiệm vụ nhỏ và giải quyết những gì bạn có thể. Đừng cố làm quá nhiều việc cùng một lúc
• Tạm hoãn các quyết định quan trọng cho đến khi bạn cảm thấy tốt hơn. Thảo luận về các quyết định với những người hiểu rõ bạn.
• Giữ thói quen ổn định hàng ngày. Ví dụ, ăn và đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
• Tránh uống rượu bia và các chất kích thích.

Khi bạn điều trị trầm cảm, dần dần bạn sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn. Hãy nhớ rằng nếu bạn đang dùng thuốc chống trầm cảm, có thể mất vài tuần để nó bắt đầu hoạt động. Cố gắng làm những việc mà bạn từng thích trước khi bị trầm cảm. Hãy cố gắng làm chính mình!