Bạn thường xuyên chơi game online? Bạn luôn mua sắm online tất cả mọi thứ? Bạn lướt Facebook vô thức và dường như không thể dừng lại? Việc sử dụng máy tính quá nhiều có đang ảnh hưởng đến đời sống thường ngày của bạn – như các mối quan hệ, công việc, học hành? Nếu bạn trả lời có cho những câu hỏi trên, bạn có thể đang nghiện Internet!
Vậy, nghiện Internet là gì? Nghiện Internet có thể điều trị hay không? Hãy cùng drcuaban tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Mục lục
Nghiện Internet là gì?
Nghiện Internet chỉ những người dùng internet quá nhiều thời gian và đã trở thành một thói quen, họ rất phụ thuộc vào internet, thậm chí có thể đắm chìm trong internet và không thể dứt ra được.
Có rất nhiều nhận định khác nhau về nghiện internet và cách cai nghiện internet, các khái niệm này không được thống nhất. Nhiều nhà khoa học cho rằng nghiện internet nên được gọi là sử dụng internet quá nhiều, hoặc là lạm dụng internet.
Do không có các tiêu chuẩn cụ thể rõ ràng, việc nghiên cứu về nghiện internet gặp phải rất nhiều hạn chế và khó khăn. Nhìn chung, nhiều nhà nghiên cứu chấp nhận rằng nghiện internet là một dạng của nghiện công nghệ, các lĩnh vực truyền thông có thể bao gồm nghiện radio hoặc các dạng khác. Như tên gọi của nó, nghiện Internet là sự phụ thuộc bắt buộc vào internet, do sự bùng nổ của thời đại kỹ thuật số, nghiện internet xếp hàng đầu trong các loại nghiện truyền thông.
Điều đáng lo ngại là khi bạn sử dụng internet, bạn bị bao vây vô tận bời công nghệ. Bạn cần mua một chiếc áo mà bạn không tìm thấy trong shop? Không cần lo lắng, bạn có thể mua nó online! Bạn muốn gọi một cái pizza mà bạn không có số điện thoại của cửa hàng? Bạn hoàn toàn có thể đặt qua mạng! Bạn mắc chứng mất ngủ và không thể nào ngủ được, bạn chắc hẳn sẽ không gọi điện cho bạn bè mình dậy để cùng đánh game lúc 3 giờ sáng, nhưng tôi tin chắc chắn rằng, chỉ cần bạn online, trên thế giới luôn có người đang online và bạn có thể chơi game cùng bạn bất cứ lúc nào! Về bản chất, đây là lý do vì sao loại bệnh này thực sự phức tạp và rất khó điều trị. Ngày nay, không sử dụng internet là điều rất khó có thể thực hiện, chúng ta hầu như sử dụng internet mỗi ngày.
Nếu bạn chỉ là xem nhiều video trên YouTube, mua sắm online thường xuyên, hoặc đọc báo hoặc tìm kiếm thông tin qua mạng xã hội, điều đó không có nghĩa là bạn đã nghiện Internet. Vấn đề cần được quan tâm khi những việc này bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày của bạn.
Thông thường, nghiện Internet có thể phân thành các loại khác nhau. Các loại nghiện internet phổ biến nhất bao gồm: nghiện game, nghiện mạng xã hội, nghiện mua sắm online, nghiện nội dung khiêu dâm online. Một số nhà nghiên cứu khác lại cho rằng vấn đề không phải ở thời gian bạn dùng internet quá nhiều, mà là cách bạn sử dụng internet ra sao. Ví dụ như, con hay nhỏ em của bạn đang sử dụng một trang web hẹn hò cho tuổi teen, có thể có những kẻ quấy rối tình dục online đang ẩn mình trong đó! Đây là một loại rủi ro, cũng là một trong các vấn đề của nghiện internet. Các vấn đề khác bao gồm: suy nhược cơ thể, giảm chức năng giao tiếp xã hội, rối loạn cảm xúc, phụ thuộc quá nhiều vào internet.
Nguyên nhân
Giống với nhiều loại rối loạn khác, dường như không có nguyên nhân chính xác tuyệt đối gây nên nghiện Internet. Các nhà khoa học cho rằng có rất nhiều yếu tố liên quan cùng ảnh hưởng.
Một số nghiên cứu cho thấy rằng, nếu bạn mắc chứng nghiện internet, cấu trúc đại não của bạn gần như tương tự với những người nghiện rượu hay nghiện ma túy. Rất thú vị rằng, một số nghiên cứu cho thấy sự liên kết giữa nghiện internet và sự thay đổi vật lý cấu trúc đại não, đặc biệt là sự thay đổi hàm lượng chất xám và chất trắng của vùng thùy trán. Thùy trán chứa hầu hết những nơron nhạy cảm với dopamine trong vỏ đại não, chúng cũng liên quan đến việc ghi nhớ các chi tiết, sự chú ý, lập kế hoạch và ưu tiên các nhiệm vụ trí nhớ ngắn hạn.
Một trong những nguyên nhân gây ra nghiện Internet, là sự thay đổi cấu trúc của thùy trán, gây bất lợi cho khả năng của bạn trong việc ưu tiên các nhiệm vụ trong cuộc sống, khiến bạn không thể ưu tiên hành vi cuộc sống thường ngày của mình, tức là Internet được ưu tiên thành nhiệm vụ cần thiết.
Nghiện Internet, ngoài các rối loạn phụ thuộc, còn ảnh hưởng đến trung tâm khoái cảm của não. Chúng kích hoạt giải phóng dopamine. Theo thời gian, ngày cần nhiều hành động hơn để tạo ra phản ứng khoái cảm tương tự. Nếu bạn thấy chơi game online hoặc mua sắm trực tuyến là một hoạt động thú vị, khi bạn đã nghiện chúng, bạn sẽ cần tham gia ngày càng nhiều hơn để tạo ra cảm giác dễ chịu tương tự trước khi bạn nghiện.
Các nhân tố sinh học cũng có thể là tác nhân gây nên nghiện Internet. Nếu bạn bị rối loạn dạng này, mức độ dopamine và serotonin của bạn có thể bị thấp hơn so với mức độ chung của mọi người. Sự thiếu hụt hóa chất này có thể khiến bạn tham gia vào nhiều hành vi hơn để nhận được phản ứng thích thú tương tự so với người khác, điều này làm tăng nguy cơ nghiện.
Nghiện Internet cũng liên quan đến các vấn đề tâm lý như lo lắng và trầm cảm. Thông thường, nếu bạn đang mắc chứng rối loạn lo âu hoặc trầm cảm, bạn có thể thường truy cập Internet để giảm bớt sự đau khổ của mình. Tương tự, những cá nhân nhút nhát và những người mắc hội chứng sợ xã hội cũng có thể có nguy cơ mắc chứng nghiện Internet cao hơn.
Biểu hiện của nghiện Internet
Các triệu chứng và biểu hiện của nghiện internet có thể đồng thời thể hiện qua triệu chứng cảm xúc và các biểu hiện thực thể. Một số biểu hiện thường gặp bao gồm:
Triệu chứng cảm xúc
- Trầm cảm
- Không trung thực
- Tự ti
- Lo âu
- Cảm giác vui vẻ chỉ khi sử dụng máy tính
- Muốn cô lập
- Không có ý thức về thời gian
- Muốn né tránh công việc
- Dễ kích động
- Nỗi sợ hãi
- Cảm thấy cô đơn
Triệu chứng thực thể
- Đau lưng
- Hội chứng ống cổ tay
- Nhức đầu
- Mất ngủ
- Suy dinh dưỡng
- Vệ sinh cá nhân kém (ví dụ: thường xuyên không tắm để online)
- Đau cổ
- Khô mắt và các vấn đề về thị lực khác
- Tăng hoặc giảm cân
Ảnh hưởng của nghiện Internet là gì?
Nếu bạn đang mắc chứng nghiện internet, nó có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân, cuộc sống công việc, tài chính hoặc việc học tập trường học của bạn.
Những người nghiện internet nhiều khi tự cô lập bản thân khỏi những người khác, cô lập xã hội, điều này tác động tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân của họ.
Các vấn đề về thất tín và không trung thực cũng có thể phát sinh do những người nghiện Internet cố gắng che giấu thời gian họ dành trực tuyến.
Những rắc rối tài chính nghiêm trọng cũng có thể xảy ra do tránh né làm việc, phá sản do mua sắm trực tuyến, chơi game trực tuyến hoặc đánh bạc trực tuyến.
Người nghiện Internet cũng có thể gặp khó khăn trong việc phát triển các mối quan hệ mới – vì họ cảm thấy thoải mái hơn trong môi trường trực tuyến hơn.
Chẩn đoán
Mặc dù nghiện internet ngày càng được giới nghiên cứu tâm lý học quan tâm. Nhưng đến nay vẫn chưa được ghi nhận là một bệnh chính thức trong Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần. Cần nhiều nghiên cứu và báo cáo hơn cho bệnh.
Một trong những đánh giá chẩn đoán được nhiều người chấp nhận và ủng hộ về chẩn đoán nghiện Internet đã được đề xuất bởi bài viết của KW Beard năm 2005 trên “CyberPsychology and Behavior”. Beard đề xuất năm tiêu chuẩn chẩn đoán trong việc xác định nghiện Internet:
- Thường xuyên nghĩ về Internet (liên tục nghĩ về việc sử dụng trong quá khứ hoặc sử dụng trong tương lai).
- Cần sử dụng Internet với lượng thời gian tăng dần lên để đạt được sự thỏa mãn.
- Từng thử nhưng không thành công việc kiểm soát, giảm hoặc ngừng sử dụng Internet.
- Bồn chồn, ủ rũ, chán nản hoặc cáu kỉnh khi cố gắng ngừng sử dụng Internet.
- Thời gian online luôn lâu hơn dự định ban đầu.
Ngoài ra, Beard đã đề xuất ít nhất một trong những điều sau đây cũng phải có mặt trong chẩn đoán nghiện Internet:
- Đã gây nguy hiểm hoặc có nguy cơ mất một mối quan hệ, công việc, học tập hoặc cơ hội làm việc quan trọng vì Internet.
- Đã nói dối với các thành viên gia đình, bác sĩ hoặc những người khác để che giấu các hành vi hay sự việc liên quan đến Internet.
- Sử dụng Internet như một cách để thoát khỏi các vấn đề hoặc để làm giảm tâm trạng rối loạn (ví dụ: cảm giác tội lỗi, lo lắng, trầm cảm, bất lực).
Điều trị
Việc đầu tiên trong điều trị nghiện internet là bạn cần thừa nhận rằng mình đang có vấn đề tồn tại. Nếu bạn không tin rằng bạn có vấn đề, bạn không có khả năng tìm cách điều trị.
Các tài liệu khoa học vẫn tranh luận rằng việc điều trị có phải là lựa chọn hàng đầu cho cai nghiện Internet. Một số người nhận định rằng nghiện internet là “bệnh thời đại”, đồng thời cho rằng có thể tự cai nghiện. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, tự điều chỉnh hành vi sử dụng internet là có thể thực thi. Bạn có thể dùng một số phần mềm kiểm soát việc sử dụng internet và phân loại các loại web mà bạn truy cập. Tuy vậy, phần lớn các chuyên gia đồng ý rằng hoàn toàn không sử dụng máy tính không phải là một phương pháp hiệu quả.
Thuốc
Một số chuyên gia cho rằng sử dụng thuốc có hiệu quả trong điều trị nghiện Internet – bởi vì nếu bạn đang nghiện internet, có khả năng bạn cũng đang mắc phải một tình trạng tiềm ẩn khác như rối loạn lo lắng và trầm cảm.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loại thuốc chống lo âu và chống trầm cảm đã ảnh hưởng sâu sắc đến lượng thời gian sử dụng Internet – trong một số trường hợp giảm từ 35+ giờ một tuần xuống còn 16 giờ một tuần.
Mốt số nghiên cứu cũng đã được chỉ ra là việc tăng mức độ serotonin của cơ thể có thể làm giảm sự phụ thuộc vào Internet.
Xem thêm: Nghiện cờ bạc là gì? Biểu hiện, nguyên nhân và chẩn đoán thế nào?
Tâm lý trị liệu
Phương pháp điều trị tâm lý được thường được chọn nhiều hơn để điều trị cai nghiện internet. Một số phương pháp thường gặp bao gồm:
- Trị liệu cá nhân, nhóm hoặc gia đình
- Liệu pháp sửa đổi hành vi
- Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT)
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)
- Trị liệu nghệ thuật
- Trị liệu giải trí
- Liệu pháp thực tế
Trong một số trường hợp, liệu pháp sốc điện đã được sử dụng để điều trị giúp con nghiện rời khỏi Internet – phương pháp này đã bị cấm. Vào năm 2013, một thiết bị bàn phím được kết nối USB đã được tạo ra để cung cấp một cú sốc điện áp rất thấp cho người dùng đã truy cập các trang web cụ thể.
Ở nhiều nơi khắp toàn cầu, các trung tâm cai nghiện đã được bắt đầu để hỗ trợ các cá nhân mắc chứng nghiện Internet.
Trong nhiều trường hợp, các phương pháp điều trị đa phương thức đã được sử dụng để điều trị nghiện Internet. Trong phương pháp điều trị này, nếu bạn đang nghiện Internet, bạn có thể được kê đơn cả thuốc và liệu pháp tâm lý để điều trị.
